Dixi et animam meam liberavi!*
Öncelikle Kierkegaard ile giriş yapmak isterim. Kendisini 
Korku ve Titreme ile tanıdığım Danimarkalı filozof ve teologtur. O kitapta size farklı ufuklar açan, farklı sorgulamalar ve bakış açıları sunan bir özgünlük vardır. İnancı etik açıdan sorgular. Zaten meseleleri, etik ve estetik açıdan ele alarak orijinal sorgulamalar yapması beni etkiliyor galiba. Görünmeyen yana ışık tutmak…
“İnsanî varoluşun üç temel düşünce ve eylem tarzı vardır: birincisi bireysel ve estetik, ikincisi toplumsal ve etik, üçüncüsü ise aşkın ve dinîdir.”
Gelelim bu kitabına; Kierkegaard’ın Ya/Ya da adlı eserinin içindeki bölümler ayrı birer kitap olarak Türkçemize kazandırılmış. Örneğin bu kitap da evliliğin etik ve estetik açıdan irdelenerek savunulduğu bölümü teşkil ediyor. Önsözde verilen bilgiye göre; Yargıç adlı karakter bize bu sorgulama ve savunmayı yaparken, diğer bölümde ona cevap veren de Ayartıcı’dır. O kısım da 
Baştan Çıkarıcının Günlüğü olarak kitaplaştırılmış, yani orada da Ayartıcı, Yargıca karşı tam tersi argümanları savunuyor anladığım kadarıyla.
Bu kitap tam olarak neyi savunuyor peki?
Aslında bu kitapla alakalı inceleme yapmamayı düşünerek bol bol alıntı paylaşmıştım. Ancak kendime yazdığım notlardan ufak bir derleme ile siteye de inceleme bırakmaya karar verdim son anda, eseri bilmeyenler için katkısı olacağını düşünüyorum.
Kitap; evliliğin, evrensele temas eden (yani etik olan) ve ebedi yönü olan (yani kalıcı olan), aynı zamanda estetik ve dini bakımdan da geçerliliği olan birliktelik olduğunu izah etmeye çalışıyor kısaca. Bu izah ve kanıtlamalar, isnat noktası olarak kendine, mantık ve felsefe ile yazarın kendi kültürel kodlarını ve Hristiyanlığı esas almakta. Dayandığı kimi noktalar zaman ve kültürel farklılık dolayısıyla çok tatmin edici görünmezken kimi noktalarsa mantıki açıdan etkileyici ve özgün olarak ele alınabilir.
İlk aşkı kutsayan ve değerli olanın, bir defa sevmek olduğunu düşünen Yargıç, evliliği yer yer ilk aşkla benzeştirirken, bazı yönlerden onun da üzerinde olduğunu savunuyor. İtiraz ettiği ve ikna etmeye çabaladığı karakter ise Ayartıcı, yani anlaşıldığı kadarıyla, evliliğe inanmayan, evliliğin aşkı öldürdüğünü düşünen, her çiçekten bal alarak ancak aşkı her daim taze tutacağına inanan gönlü geniş arkadaş :) İçerikte güzel bir mantıkî ikna mücadelesi var anlayacağınız. İddialar ve savunuları okuyucuya kalsın.
Ben bitirmeden son olarak dikkatimi çeken orijinal bir benzetmeye değinmek istiyorum; Fatih ve Sahip Olan kıyası. Ayartıcı, türlü yönleriyle Fatih’e benzetiliyor, yani fetheden ve sürekli fetih peşinde koşana. Ayartcı’da da tıpkı Fatih’in muhterisliği, gururu, sabırsızlığı ve saldırganlığıyla benzeşim gösteren yanlar vardır. Evli olansa Sahip Olan’la benzeşir. Aslında mantıken bakarsak Sahip Olan’ın kendisidir de. Sahip Olan olarak; güven, sabır, tevazu ve kalıcılığa sahiptir. Tabi bu mevzu bu kadar kısa değil. Daha uzun ve farklı yönler de vurgulanıyor. Ben bakış açısını sunmak ve biraz tat bırakabilmek adına buna kısaca değindim.
Dediği gibi Danimarkalının;
“Herkes kendi yaşamında bir ya/ya da yaşar. Bu temel bir meseledir. Cümleler uzun ve ara terimler olumsaldır. Ama planın kavranması, bireyin gelişiminin derecesine göre değişecektir.”
*Söyleyeceklerimi söyledim ve zihnimi boşalttım!
··
289 görüntüleme
Güzel inceleme olmuş emeğinize sağlık . Kierkegaardı hangi çevirmenden okunmalı bi öneriniz var mı Hocam ? Özellikle korku ve titreme kitabı için.
Teşekkürler, öncelikle felsefe konusunda çok fazla bilgi ve okumam olmadığını belirtmem gerek. Ben Korku ve Titreme'yi Nur Beier çevirisiyle (
Korku ve Titreme) okumuştum. Rahatsızlık duyduğumu hatırlamıyorum. Bu kitabın da çevirmeni olan İbrahim Kapaklıkaya baskısı var bir de (Korku ve Titreme), bu çeviride kötü olmadığı için İbrahim Kapaklıkaya çevirisi de olabilir. Bu konuda net bilgisi olan bir arkadaş daha iyi yardımcı olacaktır.
Teşekkürler hocam.🙏
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.