selim koç: Bilesin ki, zorunlu varlığın, ne şekilde olursa olsun ‘iki’ olması mümkün değildir. Bunun delili de şudur: Şayet başka bir zorunlu varlık daha düşünsek bunların birbirinden ayırt edilebilmesi gerekir ki, iki ayrı varlıktan söz edilebilsin. Ayırt edilmek ise ya özsel ya da ilintisel olabilir. Eğer ikisinin ayırt edilmesi, ilintisel bir sebepten ise, bu ilintisel sebep ya her ikisinde de bulunur ya da sadece birinde bulunur. Eğer birini diğerinden ayıran ‘ilintisel’ sebep her ikisinde de varsa, her ikisinin de ‘sebepli (ma'lul olması gerekir. Zira ‘ilintisel olan’, bir şeyin mahiyeti gerçekleştikten sonra ona ilinti olandır. Şayet ilintisel (özellik), varlığının gereği olarak kabul edilir ve sadece birinde olup diğerinde bulunmaz ise, o taktirde; ilintisel sebebi bulunmayan, zorunlu varlık olur, diğeri ise zorunlu varlık olamaz.

Bilesin ki, zorunlu varlığın, ne şekilde olursa olsun ‘iki’ olması mümkün değildir. Bunun delili de şudur: Şayet başka bir zorunlu varlık daha düşünsek bunların birbirinden ayırt edilebilmesi gerekir ki, iki ayrı varlıktan söz edilebilsin. Ayırt edilmek ise ya özsel ya da ilintisel olabilir. Eğer ikisinin ayırt edilmesi, ilintisel bir sebepten ise, bu ilintisel sebep ya her ikisinde de bulunur ya da sadece birinde bulunur. Eğer birini diğerinden ayıran ‘ilintisel’ sebep her ikisinde de varsa, her ikisinin de ‘sebepli (ma'lul olması gerekir. Zira ‘ilintisel olan’, bir şeyin mahiyeti gerçekleştikten sonra ona ilinti olandır. Şayet ilintisel (özellik), varlığının gereği olarak kabul edilir ve sadece birinde olup diğerinde bulunmaz ise, o taktirde; ilintisel sebebi bulunmayan, zorunlu varlık olur, diğeri ise zorunlu varlık olamaz.

Risaleler İbn-i Sina

1 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

selim koç