Oblomov, Oblomovluk, Oblomovka
Hepimiz Oblomov doğarız, ama bazılarımız öyle kalır...
Öncelikle kitabın elime ulaşmasını çok kısaca yazmak istiyorum. Daha önce alıntılarını gördükçe sipariş edeceklerime eklemiştim. Ve çok uzun zaman sonra Kitapyurdu yerine Kigea'dan istemeye karar verdim. Ancak Kigea'dan sipariş edeceklerimi hazırlarken, Anne Frank'in hatıra defteri'nin olmadığını gördüm. Kitapyurdu'nda ise Anne Frank var ama Oblomov yok. Kigea'da Oblomov var, Anne Frank yok. Bu yüzden iptal ettim. Sonra derken 
Sezen B. bana bir mesaj attı ve haftalar önce 
Oğuz Aktürk'ün bir sorusu üzerine verdiğim cevaptan kitabı kazandığımı öğrendim ve kitap onun aracılığıyla elime ulaştı. Kendisine teşekkür etmek istiyorum.
Şimdi kitap hakkında bilgilendirmeye gelelim.
Oblomov, sahi kim bu Oblomov? Akrabalarınızda, çevrenizde, arkadaşlarınızda, dostlarınızda var mı böyle biri? Okuyan her insan bilir ki, kitap sanki 2. dereceden bir Suç Ve Ceza gibi. Raskolnikov gibi özelliklere sahip bir karakter. Şimdi böyle bir durumda Oblomov=Raskolnikov mu diyeceğiz? Elbette değil. Ancak Suç Ve Ceza'yı okumadan Oblomov'u okumanızı önermem(ikisini de okumayanlar için)
Kitabın ana karakteri olan Oblomov, 30 yaşında, saf, zeki, Hukuk, Ekonomi ve Yüksek Matematik okumuş biri. Eve tıkılmış, göbek çıkarmış, insani ilişkilerini salmış ki okuyucuların çoğunluğu bu ayrıntı sayesinde benimsemiştir. 300 maraba(köylü)sı olan Oblomovka'nın sahibidir. Oradan gelen para ile geçinimini sağlamaktadır. Ne bir hesap, ne bir kitap bilmektedir. Kitap okumayı sevmez, okusa da aynı iki defa okumaz. İnsani ilişkileri çok zayıftır, neredeyse kimseyle konuşmaz. Kendisinden ve üzerinden rant sağlayanları umursamaz, para tırtıklayan kahyasını bile azarlamaz...
Biraz da önce çıkan karakterlerin analizini yapalım.
Oblomov: Tertemiz bir ruha sahip, heyecanlı, Zeki, dürüst, fedakar, umursamaz, üşengeç, saf(iyi niyetli de diyebiliriz), duygu yoğunluğu fazla, sahiplenici gibi özelliklere sahip ana karakterimiz.
Olga: Oblomov'dan çok daha zeki, aşırı duygusal, sahiplenici, asil, zarif, minik bir serçe yavrusu gibi masum...
Ştols: Oblomov'un en sadık ve en iyi daha doğrusu tek dostudur. Kendisi memuriyette genel müdür sıfatındadır. Oblomov'u çukurdan çıkaran ve o andan itibaren(Olga ile tanışması ve yeni bir adım atması) ters giydiği göleğini düz giymesine sebep olan karakter. Kendisi bir Alman'dır. Akıllı, sadakat nedir bilen, bazen dostunu kendinden daha çok düşünen, Oblomovka'nın işlerini üzerine alan(bir aralar), hesapları gözden geçiren kısacası dost gibi dosttur. Hatta şu kalıba uyuyor: 10 koyuna sahip olacağına, Ştols gibi bir dostun olsun yeter.
Zahar: Oblomov'un kahyasıdır. Çok paragöz biri olmasına rağmen çokta düzensiz, kirli, ağzı bozuk biridir. Para çalar, bazen gelen misafirlere hakaretler bazen de efendisi hakkında ileri geri konuşabilir. Ancak karakterimizin bir özelliği vardır ki, bunca şeye rağmen efendisinin(Oblomov) sözünden ve emirlerinden asla dışarıya çıkmaz. Kısacası iyi yönü olarak itaatkar, sadık, çıkarları koruyan bir karakterdir.
Tarantyev: Bu karakter, gerçek hayatta da çok sık rastlayacağınız aşağılık, dolandırıcı, paragöz, nankör, çıkarcı, insanlığın yüz karası tiplerdendir. Oblomov'un saflığından faydalanarak sürekli para tırtıklar, parasını alır, tuzağa düşürüp borçlandırır ve utanmaz bir şekilde evine gidip yiyip içer ve yatar. Kısacası dediğim gibi, insanlığın yüz karası bir karakter.
Şimdi karakter analizi yaptığıma göre kitapta dikkat çekici birkaç anektod paylaşmak istiyorum.
Yukarıda Ştols'un Alman olduğunu söyledim. Nedendir bilinmez ama birçok yerinde Almanlar'a karşı çok aşağılıyıcı söylemlere denk geldim. Tarantyev'in ağzından, 'O Alman'dır, ne zehirdir o. Sonuçta o Alman, Ruslar gibi değildir onlar. '' Aklıma gelmedi ama daha ağır şeylerde okudum. Almanlara olan nefreti bilemedim, eğer bilgisi olan varsa yazabilir. Tahminen dönemin yazarları arasında çekişme veya siyasi olaylardan kaynaklı.
Ve şimdi geldik karşılaştırmaya. Size yukarıda Suç Ve Ceza'nın 2. Dereceden bir kitap olduğunu söyledim. Şimdi onu açıklayacağım. Oblomov aşka ve sevgiye kapalı biridir.
Öyle ki kendini evine kapatmış, pek kimseyle konuşamaz olmuş ve insanlardan soyutlanmıştır. Peki Raskolnikov nasıldı? İnsanlığa olan nefreti, sevgisizliği, değişen ruh hali, vurdum duymazlığı, hıncı ve öfkesi...
Oblomov'un kahyası olan Zahar ile Raskolnikov'un hizmetine bakan Nastasya ile benzerliği yakaladınız mı? İkisi de fazla cüretkar ama bir o kadar da fazla sadık. Def ol dense dahi yine de üsteleyen karakterler.
Peki Razumihin ve Ştols? Bunu da yakalamadıysanız eh yuh diyeyim ben! Razumihin=Ştols(karakter bazında) Oblomov'un ve Rasko'nun da konuşabileceği ve aksi bir durum söz konusu olsa dahi güvenebileceği tek dostudur.
İki karakterde aşırı sadık, aşırı sahiplenici ve düşünceli karakterlerdir. Çıkar peşinde koşmayan, faydalanmayan sadaket kavramının özü olan karakterlerdir.
Ve Sonya... Seni açık etmek ihanet olmaz mı leydim?... Kısaca değineceğim.
Oblomov'un aklına bile gelmeyeceği ama yok böyle bir sevgi dedirten ve hayatını değiştiren aşkı olan Olga, bizim Suç Ve Ceza kitabındaki masumiyet abidesi Sonya'nın birkaç özelliğini barındırmaktadır.
Gonçarov, bir erkeğin insanlıktan ve duygudan soyutlanan bir karakterin bile bir gün ki bunun zamanı ve yeri hiç önemli değil. Bir gün bir kadının karşısında diz çökeceğini belirtmek istemiştir.
Suç Ve Ceza kitabında Raskolnikov Sonya'nın evine gider ve ayaklarına kapanır, ayaklarını öperdi hatırladınız mı? Burada da Oblomov ormanda aniden Olga'nın ayaklarına kapanır ve öper. Bingo!
''Oblomov, önünde diz çöktü: Olga, benim karım ol!'' (s-350) Bunu da yakaladım. :)
Mesela Raskolnikov'un Sonya'nın evinde kendisine hitaben söylediği sözün bir benzerini daha yakaladım.
''Size baktıkça tekrar ağlayasım geliyor... Görüyorsnuz ya, nazlanmıyorum; duygularımı saklamıyorum(259)''
İki kitap karşılaştırmasında şunu anladım. Albert Camus'un dediği gibi, ''Hayatta en büyük fenalık sevilmek değildir, sevmemektir.'' Benim söyleyeceğim aklıma gelmez hatta katıla katıla gülmeme sebep olan bir şey söyleceğim. Sevmek özgürlüktür, sevmek temiz bir hava solumaktır ve sevmek yaşamaktır...
Olga hakkında kısa bir şey daha yazmak istiyorum. Olga'nin sevgisi öyle büyük ve öyle yüksek ki, o evlenmenin bir ihanet olduğunu düşünüyor. Çünkü evlenmek, ikili arasındaki sevgiyi yok eder ve aşkı söndürürmüş. Oblomov ile ayrılmalarının sebebi...
Kitap hakkında dikkat çekici birkaç noktayı paylaşmak istiyorum. (Soru sorarak kitaptan cevaplar ile)
Gidenlerin yeri nasıl doldurulur. Bu mümkün müdür? Peki bu döngü sonucu ortaya çıkanlar neler, devam eden bu yaşayış nasıl sona erer?
''Gidenlerin yerini gelenler tutar, çocuklar büyür, nişanlanır, evlenir, kendilerine benzeyen çocukları olur ve böylece hayat hep aynı minval üzerine sürer gider ve hiç farkına varılmadan mezarın tam yanı başında biter.(147)''
Bu söylerken aklıma Deniz Geçmiş'in oğluna yazdığı mektup geldi. ''Sevgili oğlum; insanlar doğar, yaşar ve ölürler.''
Yaşadığımız şey nedir? Daha doğrusu bu koca ütopik alanın içinde tıkıldığımız ve birbirimizi düzmekle meşgul olduğumuz, çıkarlar ve ihanetler ile sürdürdüğümüz düzenin adı, amacı ve işleyişi nedir?
''Hayat bu, hayat, der; kimi ölür, kimi doğar, kimi evlenir. Biz de boyuna yaşlanıyoruz. Değil yıllar, günler bile birbirine benzemiyor. Ne iştir bu. Keşke bugün tıpkı dün gibi, dün de tıpkı yarın olsa, ne güzel olurdu...(153)''
Hayat... hayat yapmacıkları sevmez, umursamaz ve acımaz. Bu yüzden istisna sağlıyorsa bir söylemi çok fazla çok çok fazla tekrarlar. ''Reddedildi.''
Bu onun vazgeçilmezi ve inandığı tek şeydir. Hayat der ki, ''Reddetmek bir erdemdir.'' Peki hayat, bu senin için mi geçerli? Sorumu değiştiriyorum ve cevap veriyorum. Evet hayat, bu yalnız senin için geçerli.
Neden yalnız dedim? Çünkü benimsemeye kalkışan herkes bedelini öder. Bir kitap karakteri, hayali bir karakter olman da önemli değildir. Kısa ve net:''Cezanı çekeceksin. Çünkü ağır bir suç işledin!''
Yukarıda da belirttiğim gibi, Suç Ve Ceza'yı okuduysan ve yeni bir klasik arayışındaysan bu kitabı okumalısın. Gerçekten karşılaştırarak, benimseyerek ve içinde olarak kazanım elde edersin.
Bu arada son bir şey daha belirtmek istiyorum. Yine Suç Ve Ceza, Altıncı Koğuş gibi kitaplarda da görmek mümkündür. Dönemin sosyoboyutunu perspektif bir şekilde okuyuca sunması ve belli paradokslar eşliğinde sıralaması takdire şayandı.
Keyifli okumalar.
··
786 görüntüleme
Karakter analizleri ve kitap karşılaştırmaları bu platformda daha çok görmek istediğim şeylerden. Özellikle de karakter analizleri konusunda epey az yazı görüyorum, bu da kitapları eksik aktarıyor aslında. Ben de sadece Sefiller'de bunun farkına varabilmiştim. Kitap da sana böyle bir inceleme yapma fırsatı tanımış belli ki.
Kitap için rica ederim, çekilişte çıktığın için şanslısın. Senin için faydalı olduğuna da şüphe yok. Suç ve Ceza ile bir kitabı aynı incelemede belirtmenden de belli. :)
Eline sağlık ED...
Teşekkür ederim. İncelemede de belirttim, Suç Ve Ceza'yı okumadan Oblomov okumayın. İnan ikisini o kadar çok karşılaştırdım ki... Ben de incelemeyi çok farklı algıladım, meğerse karakter analizinden kaynaklıymış. :) Aslında çoğu incelemem de değinirim karakterlere, çünkü analizi çok severim. Ama burada baya açmış ve ortaya koymuşum, haklısın.
1 sonraki yanıtı göster
Bu yorum görüntülenemiyor
Suç ve Ceza yı yakın zamanda mı okudun Ed? Ben okurken benzerlik bulmadım ama yazdığın alıntılar gösteriyor benzerlikleri olduğunu. Sadece şunu algıladım: Oblomov üzerinden realizm akımına göndermeler vardı, Gonçarov Dostoyevski ye laf atmış gibiydi sanki orada:))
Suç Ve Ceza'yı 4 defa okudum. Eminim daha da artacaktır. İnan çok fazla şey söylenebilir. Yani senin açından da bakarsak laf atmayı da sayabiliriz. :)
1 sonraki yanıtı göster
Çok büyük bir beklenti içinde olduğum bir kitap 1K'daki alıntılar, incelemeler sebebiyle. Bir arkadaşım okuyordu bir ara. Dün bitirdin mi diye sorduğumda 'adamın tembelliğine dayanamadım, bıraktım' demişti .d Yine de bu yorumdan etkilenmemeye çalışıyor ve beklentimi yüksek tutuyorum :) Çok doyurucu bir inceleme olmuş Emin, eline sağlık. Kitabı okuduktan sonra tekrar okuyacağım bu incelemeyi :)
Yorumun için teşekkür ederim. İncelemede de belirttiğim gibi Suç Ve Ceza'yı önce okuyup sonra bu kitabı okumak çok daha etkili olabilir anlamak ve empati kurmak için. Mesela Oblomov'un aşırı tembelliği ve kendisinin üzerinden çıkar sağlayanlara ses çıkarmaması ve çok sevdiği, hayata tutunup önünde diz çöktüğü Olga'yı bile bir süre sonra boşlayabiliyor. Çok acı, çok çok acı. Acı olan sevgisinin boyutu. Kendisinden o kadar çok imreniyor ki, bu sebeple Olga'nın iyiliği için... Neyse spoi vermeyeyim. :) Sen başla konuşuruz üstüne. :)
1 sonraki yanıtı göster
Suç ve cezayı okumadım ama Savaş ve Barış'ta da, Ruslar Almanlar'la beraber Fransızlar'a karşı savaşırken Rus askerleri Almanlar'a iyi sallıyordu. Bkz.
#40429384
Eline sağlık bu arada, keyifli bir inceleme olmuş. :)
Harikulade. Okumak istediğim bir kitaptı ama uzun zamandır böyle güzel, karşılaştırmalı bir inceleme okumamıştım. Bu karşılaştırmanın Suç ve Ceza ile oluşu ayrıca çok ilgi çekici.
Kaleminize sağlık. :)
Teşekkür ederim. :) Bence de okuduğunuz da anımsayacaksınız.
Öncelikle kitapta oblomovluk zorunlu öğrenilmeye dayanıyor küçük yaşta feodal ilişkiler içinde yer alan bir çocuğun aldığı eğitimin bir sonucudur.onun adına ihtiyaçları bakıcıları tarafından belirleniyor bu ihtiyaçlar yine başkaları tarafından hızlıca karşılanıyor öyle ki oblomov başta çorapları kendi giymek istediği halde bey olmanin sonucu olarak bunu yapmaması söyleniyor zamanla kendisi de çorapları kendi giyen insanların basit insanlar olarak görecektir. Kısacası kitapta o günün rusyasinda oblomovluk bir sosyal ekonomik ilişkilerin kodlarının yaratığı bir kişiliktir
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.