"Maya" ve "Kültür" Farkı
"Maya", dilimize Farsça'dan geçmiş bir sözcüktür; "esas, asıl, öz" anlamına gelir. Mesela, süte çalınan ve bu sütü uygun koşullarda yoğurda "dönüştüren" maya, bu yoğurdun aslıdır, esasıdır, özüdür.
"Maya", "mayalanma" neticesinde oluşan şeye "birlik" kazandırır. "Birlik" kazanan şey, birliğinin "esası" itibariyle "tek bir şey"dir. (...)"Maya", "kültür" sözcüğü ile karşılanamaz; "kültür" kavramı, "maya" kavramını örterek kuşatamaz.
"Kültür", Latince kaynaklı bir sözcüktür; bir şeyin yetiştirilmesi amacıyla bir ortamın hazırlanmasının ve bu şeyin bu ortamda yetiştirilmesinin yolu yordamı anlamına gelir. Ortamı bir tarla olarak seçer ve burada, mesela ıspanak yetiştirirsek, bu işin yolu yordamı da bir "agro-kültür", yani "tarla kültürü"dür; bu "kültür"ün genel bilgisi "tarım" ismi ile anılır.
Tarım yapmak, yani "tarla kültürü" oluşturmak için önce toprak hazırlanır; sonra tohum toprağa ekilir. Tohum uygun koşullarda yeşerip büyür; varsa meyvesini, tohumunu verir ve ölür. Böylece tarım süreci, yani "tarla kültürü" süreci tamamlanır.
"Maya"nın esası "birlik"tir.
"Kültür" ün esası, "görsel(empirik) esası 'dış-sal koşullar manzumesi"dir; bu koşulların "dışsal esaslı bir düzen(nizam)"e tâbi olan "bütünlüğü"dür. "Kültür" kavramı "dışsal"dır ve "birlik" fikrini esas almaması sebebiyle, "Maya"yı örterek kuşatamaz.
"Maya", "asıl, öz, esas" olması sebebiyle "dış'sal" olanı hem "örterek kuşatır" hem de "aşar".
"Ispanağın Mayası nedir?" sorusunun "Kültür" kavramı itibariyle bir anlamı yoktur. Dersek ki "ıspanağın mayası ıspanak tohumudur", anlamsız bir söz etmiş oluruz; tohumun bizzat kendisinin maya olabilmesi için, yeraldığı ortamı "dönüştürerek" bizzat kendisinin çoğalmış olması gerekirdi; yani, ıspanak tohumu "maya" olsaydı, ekildiği toprağı "kendisine dönüştürerek" kendisini çoğaltırdı. Bu mümkün değildir.
Dersek ki: "Ispanak da tohum verir ve bu tohumların mayası ilk ektiğimiz tohumdur", "ıspanağın Mayası" hakkında bir şey söylemiş olmayız.
"Ispanağın mayası" için, yeraldığı ortamı "kendine dönüştürerek", kendisinden ıspanakların meydana geldiği ıspanağı bulmamız gerekirdi ki, bu da "anlamsız"dır.
"Tarla'ya ıspanak mayası çaldık" diyemeyiz; "tarla'ya ıspanak tohumu ektik" deriz.
Tohum ekildiğinde ve yeşermeye başladığında, içinde bulunduğu ortamı, yani toprağı tohuma dönüştürmez; sadece ortamdan da yararlanarak başka bir şeye, bitkiye "dönüşür"; bu "mayalanma" değildir.
Ispanak tohumunu tarlaya ekeriz, ıspanaklar yetişir, ıspanakları devşiririz; tarla yerinde kalır. "Kültür", "tarla" ile "ürün" arasında "asli birlik" kurmaz ve "tarlanın kimliği", "Kültür süreci"nde "dönüşmez".
Süte yoğurt mayalarız; maya tuttuğunda, süt "dönüşmüş", sütün "kimliği" değişmiş ve ortaya "yoğurt" çıkmıştır. Yoğurt mayası, süte yeni bir "birlik" ve buna bağlı olarak yeni bir "kimlik" verir; oysa ıspanak tohumlarının tarlaya ekilmesi ve ürün alınması tarlanın mevcut birliğini ve kimliğini değiştirmez.
Sayfa 14Kitabı okudu
·
32 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.