Menemen (galatı melemen) evvelen çar-unsurdan müteşekkil olur. Yumurta, domates, biber ve soğan. (Evet, soğan). -Yağ terkibin zeminidir
elbette bu dört unsurun rûh-i nebâtî ve hayvânîden rûh-ı insâna urûcu için icâb eden merhale-i mi'râc tatbîkinin bâzı incelikleri vardır.
evvelen îcâb eden haslet sabırdır. malzeme-i nebât öyle parmak büyüklüğünde doğranıp tencereye atılmaz. her bir unsur sabırla doğranmalı.
soğanlar beşer milimetreküpü tecâvüz etmeyecek şekilde kat'edilmelidir. bunun için keskin bir bıçak elzemdir.dikine kare kesip doģranır.
biberler biraz daha irice doğranabilir. en fazla orta parmak tırnağı cirminde olmalıdır. mümkün mertebe biberlerin tohumu ayıklanmalıdır.
domates seçilirken ne çok sert,ne de çok cıvıklarından imtinâ edilmelidir.orta serlikte olup muhakkak rendeden geçirilmeli,küp küp olmaz!
ince kıyım doğranmış soğanı boca edeceğiniz tenceredeki yağ orta kızgınlıkta olmalı. aşırı kızgın yağ nebâtın hilkatine muhâliftir.
**menemende soğanın mevcûdiyetine mu'teriz olan şikemperverler, âkıbet-i basal'ı gördükde, nâdim olup icâb eden tekrimâtı göstereceklerdir.
şöyle kim; orta kızgın yağa bırakılan soğanlar mûtu kable en temûtu sırrına nâil olana kadar nısf-ı âteşte arada haltedilerek tabhedilir.
mezkûr sırra nâiliyyetin işareti soğanların tam verdî, yâni pembe değil, hümeyrâ, yâni açık pembe rengine tebdîl olmasıdır. burası mühim.
basal, yâni soğan izâr-ı mahcûb-ı şîrin-dilber, yâni utanmış tatlı bir hanımefendi yanağı rengine geldiğinde biberleri ilâve edeceğiz.
pembeleşmeye yüz tutan soğanlarımız ile biberleri meczederek nısf-i âteşte sâbirûn olarak haltetmeye, yâni karıştırmaya devam edeceğiz.
vakitten ziyâde nazarımızın mizânına itimâd ve tevekkül ile ara sıra karıştırarak tabha, yâni pişirmeye devâm edeceğiz. müşahede elzem.
nebâteynin kıvâma geldiği şundan bell'olur kim; biber mûtû kable en temûtû makamındayken soğan mûtû ba'de en temûtu sırrını bulmalıdır.
nihâyet nebâteyn makam-ı hakîkîlerine nâil oldukda, yâni soğan verdî ve biber levn-i idhiymâm, yâni koyu yeşil oldukda domates meczedilir.
rendelenmiş domatesi nebâteyn, yâni iki nebât olan soğan ve biber üzerine boca edip âteşi biraz daha kısarak tabha müdâvim olmalıdır.
terkîbimiz kısık âteşte matbuh hâle gelirken biz de sabrımızı imtihân etmiş olacağız. (bu esnâda ağızımızın suyunu silebiliriz, câizdir)
terkîbimiz galeyâna bed'eyleyip habbe mezâhir olunca, yâni kaynamaya başlayıp kabarcıklar görününce, yumurta ilâvesine mübâşeret edilir.
yumurta bahsinde elzem olan haslet de sehâvettir.yâni yumurta adedinde cimrilik yapılmamalı,cömert davranılmalıdır.
allah sahîleri sever.
ba'dehu, mühlet-i ikmâl-i tâbh, zevk-i âkile göre tâyin edilir.bâzısı halt ile anâsırı cem'etmekten hazzeder, bâzısı ise sıvık sever.
sûret-i tabh zevk-i adîde binâen tekemmül eddikde, mir'âcın kavs-i urûcunu ikmâl eden rûh-i nebâtî ve hayvânî, kavs-i nüzûle hâzırdır.
âkil, yâni menemen taâmını ekl ü tenâvül eyleyecek,yâni yiyecek ibn-i âdem, makam-ı cemü'l-cemî hâizdir.eklederken harârete dikkat edilmeli.
kavs-i urûc, seyr-i sülûkta çıkış yayı olup halktan Hakk'a doğrudur. bu seyirde sâlikin tabîatı tebdîl eder, yâni değişir, başkalaşır.
menemeni terkib eden dörr unsur da, kendi seyr-i sülûklarında kendi hâl-i tabîlerinden ayrılıp yeni bir hâle tebeddül ve tagayyur eder.
tebeddül ve tagayyur, yâni değişip başkalaşma anâsır-ı sâir ile cem' ve âteşte pişmeğinen kabildir. istikamet makam-ı cemü'l-cemdir.
menemene ilâve edilecek tuz ve bahârat da sülûka lezzet katmak içindir. kavs-i nüzûl dehân-ı beşerde başlar. pişmek iktifâ etmez zîrâ.
dehânda, yâni ağızda eyice çiğnenip ezilen taam-ı menemen râh-ı hulkûm vâsıtası ile mîdeye intikâl eder. öz, yâni rûh kana karışır.
böylece rûh-ı nebât ile rûh-ı hayvân, mezkûr merhâleleri katedip rûh-ı insâna tekâmül ile eşref-i mahlûkat sırrından hisseyâb olmuş olur.
târif-i menemenden mûrâdımız hemem lezizi bir taam tabhı, hem kâriîni lugat karıştırmaya teşvik ve biraz sûfiyâne rumuzlara değinmekti.
buraya kadar bu tahrîri kâmilen okuyan, bir kısmına atf-ı nazar buyuran, okumayıp sâdece sadede bakan,takdir buyuran cümleye teşekkürler.