Edward Gibbon
"Roma İmparatorluğu'nun İnhitat ve Sukutu" adlı eserinde şöyle diyor;
"Kur'anın nazarında, satvetli(kudretli) bir hükümdarla, zavallı bir fakir arasında fark yoktur. Kur'an bu gibi esaslar üzerinde öyle bir teşri'(kanun) vücuda getirmiştir ki, dünyada bir naziri(benzeri) yoktur."
Sayfa 217Kitabı okudu
··
9 görüntüleme
Koray cann, Kuran'da kölelik kavramının geçmesi Allah'ın köleliği övdüğü ve uygulanması gereken bir olgu olduğunu savundugu anlamına gelmez. Nitekim hırsızlıktan da bahseder, zinadan da bahseder, yalandan da bahseder ama...
Kur'an'in indiği toplumda kölelik her ne kadar toplumsal bir olgu ise de bugün asgari ücretle çok afedersin ama eşek gibi çalıştırılan insanlığın adı da modern kölelik anlamında işçidir. Kur 'an kölelik rejimi ile mücedele eden toplumsal kurallar koymuştur mesela :
Hata dışında bir mümin, diğer bir mümini öldüremez. Ve kim bir mümini yanlışlıkla öldürürse, mümin bir köle azad etmesi ve ölenin ailesine (varislerine) teslim edilecek bir diyet vermesi gerekir
Allah sizi, kasıtsız olarak yaptığınız yeminlerinizden sorumlu tutmaz. Fakat kasıtlı yaptığınız yeminlerinizden sizi sorumlu tutar. Bozulan yeminin keffareti (cezası), ailenize yedirdiğinizin ortalamasından on yoksulu yedirmek veya giydirmek yahut da bir köle azad etmektir.
Kadınlardan zıhâr ile ayrılmak isteyip de sonra söylediklerinden dönenlerin, karılarıyla temas etmeden önce bir köleyi hürriyete kavuşturmaları gerekir.
Bildin mi sen, o sarp yokuş nedir?90:13 Köle azat etmek...
Dikkat edersen toplumsal kanunnameye aykırı davranmanın bir getirisi olarak Allah bir kölenin özgürlüğünü taleb eder. Bu yazılanlar köleliğe sevk değil, kölelikten kurtarmaya sevktir.
Eğer sınıfsal farklılık olmadığı idda ediliyorsa yalan bir ifadedir, nitekim islamda kölelik ve cariyelik gibi diğer sınıfların hakkına sahip olmayan alt sınıflar vardır, tek fark islamın köleleri, şartları iyileştirilmiş kölelerdir. Fakat şerri hukuk köleyle efendi arasındaki farkı net bir biçimde gözler önüne sermektedir.
Köle olmayan zengin ve fakir arasında ise hukuksal düzlemde hemen hemen hiç bir toplumda fark yoktur.
"Ey insanlar! Biz sizi bir erkekle bir kadından yarattık. Birbirinizi tanıyıp sâhib çıkmanız için milletlere, sülâlelere ayırdık. Şunu unutmayın ki Allah'ın nazarında en değerli, en üstün olanınız, takvâda en ileri olandır. Muhakkak ki Allah herşeyi bilir, her şeyden hakkıyla haberdârdır."
Hucurat Sûresi, 13. Ayet-i Kerime.
2 sonraki yanıtı göster
Edward Gibbon (1737-1794)
Meşhur İngiliz tarihçi ve yazar. Zengin bir ailenin tek çocuğu olarak yaşamıştır. Roma İmparatorluğu tarihi üzerine yaptığı uzun süreli çalışmalarıyla şöhret olmuştur. "Roma İmparatorluğunun Gerileme ve Çöküş Tarihi" adını taşıyan eserini yirmi yıl süren çalışmanın ve araştırmanın sonunda tamamlamıştır. Hıristiyanlık dini ile ilgili görüşleri ve akılcı yaklaşımı, Hıristiyan din adamlarının büyük tepkisini çekmiştir. Doğu-Batı toplumları ile ilgili değerlendirmelerinde Doğunun daha ilerde olduğuna dikkat çekmiştir. Risale-i Nur'da İslam inancı ve Kur'an-ı Kerim hakkında zikretmiş olduğu ifadelerine yer verilmiştir. Baba-oğul ve kutsal ruh akidesinin İslamiyet tarafından reddedildiğini belirtmiş, yaratıcının insan bedenine girip cisimleşmesini ifade eden 'tecessüd' anlayışının kabul görmediğini yazmıştır.
Gibbon, zengin bir ailenin çocuğu olarak 1737 yılında Putney'de (Londra) doğdu. Ailenin en büyük ve hayatta kalan tek çocuğu olarak yaşadı. Küçük yaşta geçirdiği hastalıktan dolayı düzenli bir şekilde okula gidemedi. Ancak, okula gidememesine rağmen zamanının önemli bir kısmını dedesine ait kütüphanede geçirdi. Çok sayıda kitap okudu. 1747 yılında annesinin ölmesinden sonra, bakımını teyzesi Catrine Porten üstlendi. Sağlığının düzelmesi üzerine 1752 yılında Oxford Üniversitesi'ne girerek eğitimini devam ettirdi.
Üniversiteye girdikten bir yıl sonra hayatında meydana gelen değişme babası ile arasının açılmasına sebep oldu. Çünkü, Protestan iken mezhep değiştirip Katolik olması babasının büyük öfkesine yol açtı. Zamanın yasalarına göre mezhep değiştiren birisi hiçbir kamu görevi alma imkanından faydalanamazdı. Babası, eski mezhebi olan Protestanlığa dönmesini sağlamak için kendisini Lozan'a gönderdi. Burada harçlıkları kesildiği için çok büyük sıkıntı çekti. Akabinde tekrar eski mezhebine dönüp Protestan oldu. Bu süre zarfında Latin edebiyatına ilgi duydu. Matematik ve Mantık üzerine çalışmalarda bulundu. Fransızca'yı, eser yazacak bir düzeyde öğrendi. Dönüşünde askerlik vazifesini de yaptı.
Gibbon'un askerlik vazifesi boyunca yaşadıkları, Roma ordusu hakkındaki bilgisinin pekişmesine ve daha iyi anlamasına yardımcı oldu. 1760-62 yılları arasında yüzbaşı rütbesi ile sivil savunma milisinde görev almak suretiyle askerliğini tamamladı. Eski Çağ tarihine olan büyük tutkusundan ve merakından dolayı zamanının büyük bir kısmını kütüphanede geçirmeye başladı. Bol bol kitap okuyarak araştırmalarda bulundu. Bu amaçla Roma'ya gitti. Roma'nın eski ve tarihi mahallerini dolaştı. Bu gezileri sırasında keşişlerin yaptığı akşam duaları dikkatini çekti. Bundan sonra Roma İmparatorluğunun tarihini yazmaya karar verdi.
Londra'ya geri dönen Gibbon, çalışmalarına hız verdi. 1774 yılında İngiliz parlamentosuna girdiği halde çalışmalarına ara vermeden sürdürdü. Bir ara İsviçre halkının özgürlük mücadelesi üzerine bir kitap yazmaya teşebbüs ettiyse de tamamlamadı ve yarıda bıraktı. Roma tarihi üzerinde yoğunlaşmaya başladı. Yirmi yıl boyunca Roma tarihi üzerindeki çalışmalarını devam ettirdi ve böylece uzun yıllar üzerinde çalıştığı Roma tarihini yazma işini bitirdi. Eserini yazarken birçok eleştiri ve saldırıya uğradı. Bu eleştirileri duymazlıktan geldi. Eserini iki bölüm halinde kaleme aldı. Birinci bölümde üç yüz yıllık bir dönemi kapsayan ve Batı Roma'nın sona erişine kadar olan kısmını yazdı. İkinci bölümde ise bin yıl süren Doğu Roma'nın (Bizans) Osmanlılar tarafından, ortadan kaldırılışına kadar olan dönemi yazdı.
Gibbon, Roma İmparatorluğunu kendi bütünlüğü içinde ve tek bir uygarlık olarak irdeledi. Maddi çöküşü ahlaki çöküşün sonucu ve simgesi olarak ele aldı. Hıristiyanlığa olan yaklaşımı ise dini çevreler tarafından tepkiyle karşılandı. Çünkü, dine akılcı yaklaşımı ve bu şekilde ele alışı hoş karşılanmadı. Eseri ve yaptığı çalışmaları kısa sürede tanınmasına ve büyük bir şöhret elde etmesine vesile oldu. Roma İmparatorluğu'nun Gerileme ve Çöküş Tarihi adını taşıyan eseri büyük bir ilgi gördü. Edebi üstünlüğünü ve yeteneğini eserine de yansıtması ilgi ve alakayı arttırdı. Bu eserin bazı ciltleri Türkçeye de tercüme edilip yayımlandı.
Gibbon, Roma imparatorluğunun yıkılışının önemli sebeplerini sıralarken, çok kültürlülükle ve bunların entegrasyonuyla övünen bu imparatorluğun, başka inançlara tolerans tanımayan Hıristiyanlık tarafından ciddi biçimde zayıflatıldığına dikkat çekti. Altı ciltlik eserini özetlerken de "Ben barbarlığın ve dinin zaferini tasvir ettim." şeklindeki dikkat çekici ifadelere yer verdi. (iktibas.info/dergi/kasim/cev...)
Britanya'nın Roma İmparatorluğu tarafından işgal edildiği sırada vatandaşlarının içinde bulunduğu durumu eleştiren Gibbon, mağlubiyetin önemli sebepleri arasında birliğin olmamasını gösterdi. İngilizleri oluşturan çeşitli boy ve kabilelerin yürekli ve özgürlüklerine düşkün insanlardan oluşmakla birlikte, kendilerini yenilmez olarak görmeleri, her türlü saldırıya karşı koymanın birlik ve beraberlikten geçtiğini bilmemeleri, daha çok silahlarına önem verip savaş dışında bile birbirleriyle vuruşmak için kullanmaları, daimi bir biçimde asıp kesmekten söz ettiklerini dile getirdi. Bunun sonucunda da Romaya mağlup olduklarını ifade etti. (age. 1. C. s. 23.)
Doğu-Batı arasında bir değerlendirmede bulunan Gibbon, Doğuluların bilinmeyen çok zaman öncesinden beri lüks bir hayat yaşadıklarını, sanat sahibi olduklarını ve bu şekilde hayatlarını sürdürürken Batının ise, kaba saba bir fikri bile olmayan barbarların ülkesi olduğunu ifadelerine ekledi.
{Risale-i Nur Enstitüsü /Portreler }
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.