Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi, ilk feminist metinlerden. Fransız Devrimi'nden sonra gelişen insan hakları fikriyatına kadınlar dahil edilmeyince verilen haklı tepkinin bir tezahürü. Karantina günleri bu klasiği aradan çıkarmama fırsat verdi. Her şeyden evvel hakkını teslim etmek için yazıldığı döneme göre çok ileri bir metin olduğunu belirteyim. Ancak bugünden baktığımızda ise bazı bölümleri yer yer muhafazakar sayılabilecek bir metin. Kitapta, insan olmanın gereği kabul edilen haklara kadınların da sahip olması talebi, beklediğimden çok daha yumuşak bir tonda yükseltiliyor. Duygusunu anlatmak için benzetiyorum, John Lennon'un barış için bir şans verin demesi naifliğinde Mary de, kadınlara kendini geliştirmesi için bir şans verin diyor. Çok yeni bir söz söylediğinden ve kadınların üzerindeki baskının çok daha misliyle olduğu bir dönemde yaşadığındandır belki biraz ürkek ama gözlemlerinin doğruluğu ve kadınlara eğitim verildiği zaman "erkeklerin mertebesine" erişebileceği konusunda ısrarcı ve talepkar. Kitapta aile içinde kadınlara atfedilen roller henüz pek sorgulanmamış olsa da, kadınların salt güzelliğe önem vermesinin cinsinin gelişimi önünde engel teşkil ettiğine dair tavrı net. Liberal feminizme sonradan sosyalistlerin eleştiri getirerek geliştirdiği noktalar bu öncü metinde de mevcut: Mary diğer liberal feministler gibi, bütün kadınlardan bahseder gibi görünse de, aslında yalnızca orta-üst sınıf kadınları kasttetiği, kadınların toplum içinde yaşadığı eşitsizliklerle ilgili gözlemlerinden ve örneklerinden belli oluyor. Alt sınıftaki kadınları özgürleşmesini bırakın, üst sınıf kadınların ev işlerini yapması gerektiğini bile söylediği bir yer var. Kadınların toplumsal olarak ezilmişliğinin eğitimle ortadan kaldırabileceğine inanan aydınlanmacı yaklaşımı da, çağının izlerini ve liberal feminizmin başat özelliğini yansıtıyor. Kitabın, J. J Rousseau'nun eğitimle ilgili ünlü eseri Emile'e enine boyuna eleştiriler getirdiği bölümleri, Rousseau'nun kadınlardan neredeyse evcil bir hayvan gibi bahsetmesine duyacağınız öfkeyle okunduğundan hızlı akıyor. Emile okumayı düşündüğüm bir klasikti, Marycim sağ olsun kitabı okurken sakinleştirici almam gerektiğini önceden öğrenmiş oldum:) Toparlamak gerekirse, Wollstonecraft'ın klasik kabul edilen bu metnindeki esas talep, bugün hâlâ geçerliliğini koruyor: Biz kadınlar, hayatlarımızdaki erkeklerin bizi sadece sevmesini değil; SAYGI DUYMASINI DA İSTİYORUZ!

Kadın Haklarının GerekçelendirilmesiMary Wollstonecraft · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20191,594 okunma

·

18 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Cansu Nazlı