Tarihten Bir İbret Sayfası
Tarihten ibret almak isteyenler için şunu söyleyebilirim: Yükseliş ve hükümranlığın da, düşüş, alçalış ve yok oluşun da kendine mahsus sebepleri vardır.Yükseliş ve hükümranlığın en önemli sebepleri iman, birlik, yürütmede kararlılık ve güvendir. Çöküşün sebepleriyse ayrılık, inanç farklılığı, kin ve düşmanlıktır.
yöneticilerine itaatsizlik edip ayaklanmalarıdır.
Arapların en büyük hastalığı, rahatına düşkünlükleri ve yöneticilerine itaatsizlik edip ayaklanmalarıdır. Bunun en büyük göstergesi Hz. Osman dönemindeki isyandır. O günden sonra Araplar içinde fitneler baş göstermiş ve gerilemenin yolları açılmıştır.Arapların bir düşmanı da, Arap olmayan Müslüman kardeşlerinin kavmiyetçilik hastalığıdır. Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmaktadır: “Ümmetimin hakları basık burunlu, döğülmüş demir gibi dümdüz suratlı bir kavim tarafından yenmedikçe kıyamet kopmaz.”
Selçuklular ve Osmanlılar gibi İslâm devletleri ve beylikler de aynı sorunları yaşamıştır. Bunların en büyük düşmanı da yöneticilere duyulan kıskançlık, ordunun bozulması ve itaatsizlikti. II. Mahmud’un oğlu Abdülaziz’in hâzineye ait malları israf ettiği için tahttan indirildiği söylenir. Şeyhülislam Hayrullah Efendinin, nazırlar heyetince kendisine sorulan aşağıdaki soruya “caizdir” diye cevap verdiği bilinir. Soruda şöyle denilmekteydi: “Müminlerin emiri Zeyd, beytülmalda bulunan Müslümanlara ait malları israf eder ve canının istediği gibi harcamaya kalkarsa tahttan indirilmesi caiz midir?”Ancak Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesinin ve Os- manoğulları sülalesinin tamamının ortadan kaldırılmak istenmesinin asıl amacı, cumhuriyet ilan edebilmekti. Sultan V. Murad’ın cinnet geçirdiği günlerde hükümet, Osmanoğullarımn ileri gelenlerini bir ziyafete davet etmişti. Ziyafetin maksadı bunları bir şekilde öldürmekti. Sultan II. Abdülhamid, olayı önceden haber aldığı için yemeğe katılmamış, dolayısıyla plan başarıya ulaşmamıştı.Bu planı kuranların başında Sadrazam Ahmed Midhat Paşa vardı. Plan başarıya ulaşsaydı, eski Mekke emiri Şerif Abdülmuttalib b. Galib halife ilan edilecekti.Aynı plan, Türkiye’de cumhuriyetin ilanından sonra Mustafa Kemal Paşa tarafından uygulanmış ve Osmanlı hanedanı üyeleri ülkeden kovulmuştur..