Bu kitap, bilimlerin ve sanatların gelişmesi, ahlakın düzelmesine yardım etmiş midir? sorusuna olumsuz yanıt veren bir söylevdir. Bir akademinin düzenlemiş olduğu yarışma için yazılmıştır ve birincilik ödülü almıştır. Rousseau bu söylevle ilk defa Aydınlanmanın, uygarlığın diyalektiğini ortaya koymuştur. Aydınlanma kendisini ilk defa bu kitapla boy aynasında görmüştür ve ayakları yere daha sağlam basmıştır. (Onu, bağnazlık, gericilik, sığ düşünme gibi etiketler ve ezberlerle, cehaleti öven Türkiye'deki bir profesör zanneden güya aydınlanmacı bazı yorumcuların zannettiği gibi değil yani) Öncelikle şu söylenmeli, Rousseau Aydınlanmaya göbekten bağlı birisi ve esasında Aydınlanmanın çocuğudur. Onun genel olarak düşüncelerine temas eden birisi, bilimler ve sanatların gelişmesi ahlakın düzelmesine yardım etmiş midir? sorusuna hayır yanıtı vermesinin asli değil arızi olduğunu anlayacaktır. Yani Rousseau, nitelikli bilim ve sanatı yermiyor bu kitapta. Bilim ve sanat kapısından giren onca yapaylıklara, tarih içerisinde bu kapıyı menfaat, gösteriş ve sahtelik v.s. alanına açan sahtekarlıklara işaret ediyor. İkinci olarak, Rousseau'nun kavramlarla iş gören bir filozof olmadığını belirtmek gerekiyor. O, kavramlarla değil, daha çok coşkuyla, edebiyatla ifade biçimini bulan bir düşünür. Haliyle Rousseau'yu Aydınlanmanın kilit noktasına yerleştiren de bu tavrı bence. Çünkü kullandığı dil itibariyle, onun işaret etmekten öteye gidemediği şey, kendi zamanında ve kendisinden sonra birçok düşünüre, filozofa ilham olmuştur. Schiller, Goethe, Alman romantikleri, Kant, Hegel, Marks, Freud, Heidegger, hatta Adorno ve Horkheimer...Örneğin Kant, dakikliğini ömründe bir defa bozmuştur, Rousseau'nun Emile'i eline geçtiğinde. Eklemekte yarar var, Julien Sorel'in de gözdesidir Rousseau. Kızıl ve Kara'yı okuyanlar nedenini anlayacaklardır. Üçüncü olarak, Rousseau doğal durumu, doğal insanı öne çıkarırken, geriye asla dönülmeyeceğinin farkındadır. Bir tür yapaylık oluşturan uygarlığın arızalarını serimleyen ve bunu ilk defa doğal duruma dönüp bakarak yapan biridir o. O sadece bakmıştır. O dönem Avrupa için geri dönüş yolu çoktan kaybolmuştur zaten. Son olarak, postmodern olmalarını bile kendisine borçlu oldukları bir düşünürü, ben dedim oldu, bana göre böyle mantığıyla, sığ bir şekilde eleştirmeye kalkmak yanlıştır. Çünkü anlam, diğer tüm bağıntılarından tecrit edilerek yakalanamaz. Ol sebep, geçmişten bu yana dünyada ne olup bittiğini az çok bilmek gerek. Yoksa yanılgılarla dolu olan insan zihni, minik oyunlarına devam ederek Rousseau'yu cehaleti öven Türkiye'deki bir profesör ile özdeşleştirmeye sebep olabliir.

Bilimler ve Sanatlar Üstüne SöylevJean-Jacques Rousseau · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20191,620 okunma

88 görüntüleme

koray

@mtwain ·

3yıl

ya hocam Rousseau tanımasam acaba diyeceğim de adamın kaç kitabını okursak okuyalım bağnazlık akıyor. evet kant Rousseau'yu sever ama bu sevgi ahlak üzerine yaptığı temellendirmeye ilişkindir. tamamen safsata değil bu adam ki zaten bunu demiyoruz. ve fakat bağnazdır. kant'ın dakikliğini bozma uğruna okuduğu o emile'de de bu bağnazlık açıkça görülür. kitabı okuduysanız tıp bilimine bakış açısını az biraz tecrübe etmişsinizdir. ayrıca itiraflarım kitabında kendisi de bir çok kere bunu açığa serer. yani Rousseau hakkında ezbere kaçan ne yazık ki sizsiniz. Rousseau zamanına göre ileride olabilir evet. ancak şu an baktığımızda komik denebilecek şeyler şakırdamıştır. bahse konu kitaptan alıntı yapıp yorumumu uzatmak istemem. ancak neye karşı olduğu da kitapta açıktır. nitelikli sanat ve nitelikli bilim tanımlarınız zaten ayrı bir mevzu. her neyse hayırlı günler dilerim.

Parrhesiastes

@Hyperborlu ·

3yıl

Sizin bahsettiğiniz spesifik şeyler. Tıp bilimine bakış açısına göre bağnaz olduğu yahut kendi döneminde şu zamandan bakılınca komik gelebilecek şeyler söylemesi v.s. Sizin düşünceyi yanlış yerden takip ettiğinizi rahatlıkla söyleyebilirim. Ben Ruso'nun düşünce tarihi içerisindeki yerinden bahsediyorum, siz bana birtakım kişisel tutumlardan söz ediyorsunuz. Hayırlı günler.

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Parrhesiastes