Bu yazıda "Veli", "İmam", "Halife" gibi daha kapsamlı şiir ve hadisler yerine sadece "Vasi" kelimesi üzerine durulmuştur.
Vasi Nedir?
Vasi, A kişisinin kendisine ait bulunan bir makamı devrettiği kişidir. Vasi kelimesi birçok alanda vasiyet sahibi olunabileceği için bu yazıda Hz. Ali'nin Hz. Muhammed'den devraldığı vasiyeti dönemin şairlerinin dilinden inceleyeceğiz.
*İbn Ebil Hadid:
"Mustafa'nın ilminin varisi ve kardeşi"
devamında da bahsedilen bu ilmin derecesini açıklar
"İlimleri olmasaydı eğer onun / Tevhid sapkınların hedefi ve kafirlerin yağması olurdu elbet."
*Ebu Muhammed Mansur Billah:
"... bu uzun uzadıya sözler hakkında kınamazsın artık beni / Buyurdu hakkında: Hakemlik ilmini en iyi bileniniz Ali / Aynı şekilde buyurdu yine Nebi: En aliminizdir Ali / "İlmimin Heybesidir." sözü sadır oldu Nebi'den..."
"Hakkında söyledi onun Seçkin Peygamber defalarca / Velisin, vezirsin, vasisin ve kardeşimsin sen benim..."
*Hatib Harezmi:
"...Muhammed Nebi aynen bir ilim şehri gibi / Emirülmüminin de onun için bir kapı gibi..."
1-Buraya kalan olan şiirler Hz. Ali'nin Resulullah'tan aldığı "İlim" vasiyetidir.
*Hatib Harezmi:
"...Peygamberin kadınları hakkında vasidir Ali..."
*Cerir b. Abdullah el-Beceli (Muaviye'nin Ashabından Şurahbil'e yazdığı şiirde):
"...Ali Resulullah'ın akrabalrı içindeki vasisi ve darb-ı mesel haline gelen hamisidir."
2-Buraya kadar olan şiirler ise Hz. Ali'nin Resulullah'ın "Ailesi" hakkında vasi oluşudur.
*Abdullah b. el-Abbas b. Abdülmuttalib:
"O Ehl-i Beyt içinde Resulullah'ın vasisidir. Savaş meydanında savaşacak kimse var mı diye seslenildiğinde onun silahşörüdür."
*Abdullah b. Ebu Süfyan b. el-Haris b. Abdülbuttalib:
"Hayber Savaşı'nın ünlü kahramanı Ali bizdendir. / Yine Bedir Savaşı'nda, her taraftan orduların kükrediği gün. / Peygamber'in vasisi ve amcası oğlu da bizdendir..."
3- Buraya kadar olan şiirler ise Hz. Ali'nin "Savaş " meydanında Resulullah'ın vasiliğini yaptığının işaretidir. Bu konuda Peygamberden gelen hadisler de çoktur;
"Ey Ali! Senin savaşın benim savaşım, benim savaşım Allah'ın savaşıdır." / Kiyafetu'l-Eser, s.184
"(Ali'ye Hitaben) Sana karşı savaşanı Allah öldürsün ve sana düşmanlık edene Allah düşmanlık etsin! / İbn-i Şerhaşub, c.3, s.217
"(Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyin'e hitaben) ben size karşı savaşanla savaşta, sizinle barışık olanla barıştayım." / Sünen-i Tirmizi, c.5, s.699
*Abdurrahman b. Cuhayl
"Ali, Resulullah'ın varisi, amcası oğlu ve ilk namaz kılandır, / Peygamber'in kardeşi, yardımcısı ve takvanın iki kardeşi."
*Hucr b. Adiy el-Kindi: (Cemel savaşında)
"... O, Allah'a tapan, sapmayan, görüşü isabetli olan takvalı, / Hidayete ermiş ve kılavuz olan bir mümindir / Allah'ım! Onu ve onda Peygamber'i koru. / Peygamber onu severdi; onu seçerek kendine vasi etti."
4- Buraya kadar olan şiirler ise Resulullah'ın "Hidayet ve Tebliğ" konusunda onun vasiliğini üstlenmiş olması ile ilgilidir.
*Zehr b. Kays el-Cufi: (Cemel Savaşında)
"Sizler Peygamberden sonra bütün Kureyş'in en hayırlısı olan Ali'yi ikrar edinceye kadar sizleri öldüreceğim / Allah'ın kendisini süslediği ve vasi olarak isimlendirdiği / Veli velinin sırtının koruyucusudur." /
Şiire Dair Dipnot- Ali'nin Allah tarafından vasi tayin edildiği birçok hadiste geçmesine rağmen buradaki mevzumuz edebiyatta bu konunun yeridir. Ebu Mihnef Lut b. Yahya Vakatü'l-Cemel eserinde bu şiirleri kaydetmiştir. Seçim yoluyla imamın başa geçirilmesini doğru gören hadisçilerdendir. O, Şii değildir, Şii ricallerinden sayılmaz / İbn Ebil Hadid, Şerh-i Nehcü'l-Belaga
*Zehr b. Kays el-Cufi:
"İlah, Ahmed'e salat etsin / Nimetleri tamamlayan Meliğin elçisidir / Meliğin elçisi ve Ondan sonraki / Bizim Halifemizdir Kaim ve Sığınak / Ali'ye yöneldim Nebinin Vasisi olarak..."
5- Buraya kadar olan şiirlerde Ali'nin vasiliğinin "Hilafet", "Veli" kelimelerini de içine alan külli bir vasilik olduğu belirtilmiştir.
Sonsöz
Sonuç olarak daha yüzlerce şiir ve şairin bahsettiği şekliyle Hz. Ali Resulullah'ın kendisinden sonra Allah'ın seçtiği ve ümmetin liderliğine atadığı vasisidir. O Resulullah'ın bütün makamlarını devralmış ve bu görevleri hakkıyla yerine getirmiştir. Daha sayamadığım çokça şiir, şair, bunların kayıtlı olduğu eserler olsa da bu kadarını yeterli gördüm. Allah'ın Selamı Resulullah'a ve Onun Ehl-i Beytine olsun