Tanrım Bizi Türklerden Koru
Avrupa'da ve özellikle Almanya'da Türkler hakkında düşüncelerin bir kalıp olarak oluşturulmasında en fazla din adamlarının etkisi olmuştur. Bu oluşturulan imaj (kalıp) genelde olumsuz bir yapı ve önyargı içerir. Leyla Coşan, "Tanrım Bizi Türklerden Koru" adlı kitabıyla, 16. yüzyıl Avrupa'sında (genel olarak Almanya ve Avusturya) Türklere nasıl bakıldığını gösteriyor. Osmanlı'nın Avrupa içlerine kadar ilerlemesiyle beraber oluşan korkunun, papaların dualarında, vaazlarında nasıl yer ettiğini birinci el kaynaklardan derleyerek anlatıyor.
Avrupa'nın Türklere bakışını gösterirken, dönem içinde en önemli kişilerden biri olan Martin Luther'in hem Türklere hem de papalara karşı görüşlerini de okuyoruz. Deccal kavramı ve bunun tarihlerle özdeşleştirilmesi; ayrıca evde okunacak dualardan, çocukların ve gençlerin okuyacağı dualara ve savaşa dair çeşitli dua örnekleri de yer almaktadır.
Martin Luther hakkında bilgi verildikten sonra Luther'in Türkler ve Müslümanlık hakkındaki görüşleri de anlatılıyor. Leyla Coşan, derin araştırma neticesinde hem yerli hem de yabancı kaynaklardan yararlanarak bu ayrıntılı çalışmayı oluşturmuş. (Not: Ayrıca Stefan Zweig'in 
Rotterdamlı Erasmus adlı kitabında, Erasmus - Luther kıyaslaması da yapılmaktadır. Bu kitap da önemli, tavsiye ederim.)
Luther, Katoliklik ve papalığın gücüne karşı tutumundan dolayı aforoz edilir. Luther'in Türklerin Avrupa içlerine kadar ilerlemesinde papalığı suçlaması da farklı bir bakış açısı olarak ortaya çıkıyor. Bu ve buna benzer çok sayıda bilgi kitap sayfaları içinde okuyucuları bekliyor. 16, yüzyıl Avrupa'sında Türk imajının nasıl oluştuğunu ve bunda nelerin etkili olduğu da araştırılıyor.
Avrupa (özellikle Almanya)'da yaşanan "Türk Korkusu" (Not: Özlem Kumrular'ın bu konularda (
Türk Korkusu) yazılmış kitapları da olayın farklı ülkelerden görünüşünü de incelemektedir. Bu kitapları da öneririm). anlatılıyor. Bu korku hem din adamlarının hem de yazarların sürekli gündeminde olmuş ve etkili bir birlik oluşturmak için de kullanılmış. Tanrı'nın iyi bir Hıristiyan olmadıkları için kendilerine kızdığını ve bu doğrultuda hem doğa felaketleri hem de Türkleri kendilerine çeki düzen vermeleri için dünyaya gönderdiğine inanan insanların varlığına da işaret ediyor. Kitapta Luther'in yazdığı dualar haricinde dönem içi ve sonrasında çıkan benzer dualardan da örnek veriliyor.
Almanca duaların mealen tercümeleri ve bununla ilgili yazarın yorumlarını da okuyoruz. Dualar benzer içeriklere sahip olmakla beraber okuyucuya tekrar gibi gelebilir, lakin pekiştirme amacını taşıdığını düşünüyorum. (Not: Bazı yerlerde tekrara düşüldüğü de doğrudur.)
Kitabın kaynak kısmında ise birinci ve ikinci el kaynaklar da yer almaktadır. Son sayfalarda ise mealen açıklanan duaların özgün halleri de verilmektedir. Farklı bir şey okumak isteyen ve tarihe meraklı kişilere bu kitabı öneririm.
Bu kitabı 16 - 17 Temmuz 2020 tarihleri arasında okudum. İnceleme yazısı ise 14 Ekim 2020 tarihinde 1000Kitap sitesine eklendi.
··
55 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.