BEN KİMİM? SİZ KİMSİNİZ?
Kaynakça:
Yunan romansı Apollonius of Tyre'nin John Gower tarafından kaleme alınan İngilizce versiyonu Aegeon ve Aemilia'nın çerçeve öyküsüne temel teşkil eder. (1390)
Romalı oyun yazarı 
Titus Maccius Plautus'un İngilizceye çevrilen 
İkizler (Menaechmus Kardeşler) adlı eseri. Amphitruo adında bir ikinci oyun da Üçüncü Perde'nin Birinci Sahnesi'ne ilham vermiş olabilir. (1595)
Yanlışlıklar Komedyası'nın merkezindeki karmaşaya doğal bir fenomen olan ikizlik yol açar. Shakespeare ikiz babası olması nedeniyle bu konuya ilgi duymuştur. Bireyler kendilerini eşsiz olarak düşünme eğilimindedir. Bu nedenle tek yumurta ikizleri kopya kimlikmiş gibi göründüklerinden merak uyandırır. Bir kişinin aynı anda iki yerde olabileceğini ima ederler. Bu hem eğlenceli hem korkutucudur.
Shakespeare hem komediden hem de korkudan yararlanır. Titus Maccius Plautus'un İkizler adlı eserinde bulduğu ikizleri uşak Dromio'ları da ekleyerek ikiye katlar. Bu oyunun zamanlama hataları hız kazandıkça fars fırsatını da hoş bir biçimde iki katına çıkarır. Uşak ikizlerin doğuşundan itibaren efendilerinin hayatlarını paylaştığı anlatılır. Böylece hatalar başladığında hem efendi-uşak ilişkisi komik bir gerilime maruz kalır, hem de hayat boyu dostluk ve güven bağları da teste tabii tutulur.
Shakespeare'in kaynak materyalinde yaptığı değişiklikler, kimliğin başkaları tarafından ne kadar etkilendiğini keşfetmesine olanak tanır. Uşakları bile onlara itiraz ettiğinde ikiz kardeşlerin hissettiği korku ve tecrit edilmişlik hissini görürüz. Her ikisi de biraz farklı dünyayı görüyor ve duyuyormuş gibi görünür. Sirakuzalı Antipholus, yanlış kimlikten kaynaklanan karışıklıklar yüzünden kentten ayrılmak ister, çünkü bu tutarsızlığın büyücülükle ün yapmış kentin şöhretini teyit ettiğini düşünür. Efesli Antipholus da öylesine hayal kırıklığına uğrar ki özellikle aklını kaçırdığından şüphe edildiğinde şiddete başvurur. Fakat bu durum herkesi onun gerçekten delirdiğine ikna etmekten başka bir işe yaramaz. Kimlikler ve bireyler arasındaki güven bağları bu şekilde tehdit altına girdiğinde ailevi ve sosyal ilişkilerin çabucak kopabileceğini açıklar.
Ayrıca evlilik de bir tür ikizlik gibi düşünülebilir. Shakespeare Efesli eş Adriana rolünü yaratarak bunun sorumluluklarına ve gerilimlerine dikkat çeker. Okuyucu Aziz Paul'un kocalar ve kadınlar, efendiler ve uşakların karşılıklı görevlerini ele alan ''Efeslilere Mektuplar''ını bilir; Adriana'nın kız kardeşi Luciana bu detaylara açıkça hâkimdir. Adriana ise daha adil bir ilişkiye dalmak ister ve bunu uzun uzadıya anlatır, ama bu konuşmasını yanlış ikize yapar. Muhtemelen gerçek kocası onu bu kadar sabırla dinlemeyecektir. Başrahibenin gözlemlediği gibi, çok fazla eleştirirse Antipholus hakkında sevdiği her şeyi berbat etme riskiyle karşı karşıyadır.
Oyundaki temel sahne aksesuarları -zincir ve ip- oyunun sevgi ve güven bağlarına; ceza ve kontrole yaptığı vurguyu net bir biçimde simgeler. Zincir kocasının sevgisini temsil eder, ama nispet olsun diye adam tarafından fahişeye vaat edilir. Yanlış ikize verilince borcu yüzünden kardeşinin tutuklanmasına neden olur. Sonunda doğru Anthipolus'un ve umalım ki Adriana'nın olur.
Oyundaki son bağ, kardeşler olarak birbirine kavuşan Dromio kardeşlerin bağıdır. Onlar da eşitler olarak, el ele okuyucuların (veya izleyicilerin) alkışına sunulur.
''Madem kardeş kardeş geldik dünyaya,
Önde arkada değil, gidelim el ele, yan yana.''
(s. 83)
Ama benim sizi asıl çekmeye çalıştığım nokta, gerçekten çok önemli bir nokta. Her kitap gibi Shakespeare külliyatı da kaynak kitapsız okunmaz; okununca daha verimli olur. Ben de 
Shakespeare: Bir Yaşam kitabında gördüğüm bir bölümü sizlere aktarmak istiyorum (bu bölüm kitaba bakış açımı çok değiştirdi, kitap daha da değerli oldu).
Shakespeare, bir oyun içinde, kendi yaşam öyküsüyle en yakın bağları, hayali zihinsel durumları aktarırken kuruyor. 
Yanlışlıklar Komedyası, içinde Stratford'la (Shakespeare'in doğduğu yer) ilgili ipuçları olan, çok katmanlı bir oyun. Antipholuslarla ilgili karışıklıklar, fars unsurları olmakla birlikte, her şeyin açığa çıktığı bitişten önce keskin, ticari gerilimlere yol açar: Ölümden kurtulan Egeus, inanç konusunda olduğu kadar şifalı bitkiler konusunda da bilgili ve pratik zekâlı biri olan karısı ''Rahibe''ye yeniden kavuşur. Tıpkı Shakespeare'in babası gibi Egeus da tam ihtiyacı olduğu sırada para temin edemez ve karşısında, John Shakespeare'e (William Shakespeare'in babası) uygulanan Tudor dönemi tefecilik mevzuatı kadar keyfi bir yasa bulur; karısından çok çocuklarını özler. Oğlu Sirakuzalı Antipholus ise en az bir gezgin aktör kadar ailesinden yoksun kalmış biridir.
Shakespeare bu oyunda, varlığın tanınmaması veya hiçlik korkusu ve kendini temize çıkarma, günahtan arındırma ihtiyacı gibi, kendisi için her zaman ağırlıklı olacak, zihni sürekli kurcalayacak konuları irdeliyor. Aslında bu komedi ileride işleyeceği konularla, örneğin 
Hamlet'teki kimlik konusuyla ve son dönem romanslarındaki uzlaşma ve barışma konularıyla ilgili ipuçları içeriyor.
Komik olmakla birlikte, Yanlışlıklar Komedyası bazı yönleriyle, kendini tanımaya çalışan ehliyetli bir yazarın huzursuz edici bir eseri.
Faydam dokunduysa ne mutlu bana, keyifli ve verimli okumalar.
KAYNAKÇA:
1- 
Shakespeare Kitabı
2- Shakespeare: Bir Yaşam
··
221 görüntüleme
Bu yorum görüntülenemiyor
Kitabı okuduktan sonra bir de bu yazıyı okumam kitap hakkında daha geniş düşünmemi sağladı, teşekkür ederim. :))
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.