André Gide, 19. yüzyıl Fransız edebiyatının en önemli isimlerinden biri. Roman, hikâye, şiir, deneme, tiyatro, otobiyografi, anlatı, gezi yazısı, inceleme gibi edebiyatın hemen hemen tüm alanlarında eserler veren Gide, 1947 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi oldu. Gide edebiyatın birçok alanında eserler vermenin yanında bir de “

Günlük” tutmuş. • • • Gide’nin günlüğünü okurken geçmişte yazarlar, şairler, tarihçiler ve devlet adamları başta olmak üzere birçok insanın tuttuğu günlükleri düşündüm. Acaba insanlar neden ve niçin günlük tutarlar? Bu soruyu bugüne kadar farklı boyutlarıyla derinlemesine irdelemediğimi fark ettim. Gide’nin günlüğünü okuduktan sonra bu günlüklerin insan yaşamında birçok işlevinin olduğunu anladım. • • • Sosyolog Erving Goffman, günlük yaşamı bir tiyatro oyununa benzetiyor.¹ Nasıl tiyatro oyunlarının bir “ön sahnesi”, bir de “arka sahnesi” var ise insanların da diğer insanlarla etkileşimlerini ve ilişkilerini düzenlerken “ön sahne”leri ve “arka sahne”lerinin olduğunu ifade ediyor. Çoğu zaman “ön sahne”de kişisel vitrinimizi, giyimimizden, ifade biçimimize, jest ve mimiklerimize, olay ve hadiselerle ilgili gerçek duygu ve düşüncelerimize kadar, insanların hoşuna gidebileceği şekilde düzenleriz. Olay ve hadiselerle ilgili gerçek duygu ve düşüncelerimizi ise “arka sahne”de yaşarız. • • • Öyle zamanlar olur ki günlük yaşamımızda içimizde iz bırakan olay ve hadiselerle ilgili duygu ve düşüncelerimizi “ön sahne”de dostlarımızla dahi paylaşamayız. Çoğu zaman “arka sahne”de, yani kendimizle baş başa kaldığı zamanlar yine kendimizle konuşuruz. Böylesi zamanlar da günlük tutmak, insanın, başta kendi kendisiyle bir konuşması; yerine göre kendi kendini hesaba çekmesi; yerine göre belirlediği amaç ve hedeflere göre disipline etmesi; yerine göre de bir kâğıda yaşadıklarını dökerek rahatlaması; yerine göre de yaşadığı olay ve hadiseleri unutmamak için kayıt altına almasıdır. Günlük tutmak bu işlevleriyle aslında bir ayna görevi görür, kendimizi bütün çıplaklığıyla üzerinde seyredebileceğimiz yazılı bir ayna görevi… • • • Gide’nin “

Günlük”ü, onu “arka sahne”de yaşadıklarıyla birlikte iç dünyasını tanıma adına çok önemli ipuçları veriyor bize. Özellikle, eserlerini kaleme alırken yaşadığı ruh haletini görmeye; etkilendiği yazarları, şairleri, filozofları tanımaya; günlük yaşamının nasıl geçtiğinden seyahatlerine ve etkilendiği kentlere; insanlara, topluma, doğaya, canlılara, dine, siyasete, savaşlara bakışına; yaşadığı umut ve umutsuzluklara kadar birçok konuda bilgi içeriyor günlüğü. • • • Andre Gide gibi, Franz Kafka’dan Virginia Wolf’a, Stefan Zweig’a, Albert Camus’a, Cemil Meriç’e, Oğuz Atay’a, Adalet Ağaoğlu’na, Cemal Süreyya’ya, Ömer Seyfettin’e kadar birçok yazarın eserlerini günlükleriyle birlikte okumanın, onların eserlerini üretirken “arka sahne”de neler yaşadıklarını anlayarak eserlerinden daha iyi yararlanmamızı sağlayacağını düşünüyorum. Zira her eser, aynı zamanda yazarının ve sanatçısının kimliğini, kişiliğini, karakterini, huyunu, mizacını, inançlarını, acılarını, umutlarını, yetiştiği kültürü ve coğrafyayı içinde saklıyor. Bu açıdan Gide’nin günlüğü bir seçkiden oluşmakla birlikte okunmaya değer diye düşünüyorum. ........................................................................... ¹Erving Goffman’ın konuyla ilgili görüşlerine ilgi duyan okurlar, “Erving Goffman, Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu, çev. Barış Cezar, İstanbul: Metis Yayınları, 2016.” eserinden daha detay okuyabilirler.

GünlükAndré Gide · MEB · 1989194 okunma

·

950 görüntüleme

Umut durdu

@Ragnar_Lothbrokk ·

20 Ocak 2023 21:41

Bugüne kadar günlük hiç okumadım. Merak uyandırdı bende bu yazınız. Her şeyin hızlı bir yöne evrildiği bu çağda belki de günlük durup dinlenmeyi kısa bir molayı çağrıştırıyor. Elinize sağlık. 🙏🙏

nalkan

@lkan ·

20 Ocak 2023 21:47

Özellikle incelememde bahsettiğim büyük yazarların günlüklerini okumanızı öneririm.👌 Değerli yorumunuz için teşekkür ederim.🙏📚

1 sonraki yanıtı göster

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.