Nerden başlayacağımı bilemiyorum. Özel olarak ilgilendiğim Orta Doğu tarihi ile ilgili olarak bilgi birikimimi artıran bir kitap oldu. Bernard Lewis'in daha önce İngiliz bir ajan olduğunu okumustum, tarihçi birisi ve Ortadoğu hakkında bu coğrafyada yasayanlardan daha çok bildiği kesin bence. Kitapta yazılanların tamamına görüş olarak katılmasam da bazı noktalarda objektifliğini kaybetmemiş ve farklı açılardan bakmış olaylara. Kısacası Ortadoğu, ya da eski Osmanlı Devleti'nin 18.yy ortalarından sonra çökmeye başlamasının bir çok nedeni olabileceğini söylüyor kendileri. Yazdıkları somut şeyler ama işte bu sebepten dolayı biz geride kaldık demek yüzde yüz doğru değildir. Yazılanlar tarihi okumayla olabilirliklerin sunulmasıdır. İste yazılanlardan kısa maddeler: -Osmanlı Devleti, İslam merkezli bir devletti ve 18.yy'a kadar hem bilim hem de diğer alanlarda ilerideydi. Fakat Osmanlı bu dönemden itibaren Avrupa'yı küçümsemiş ve orada bulunan yenilikleri dikkate değer görmemiştir. Buna sebep ise Hristoyan dünyasından İslam'a kaydadeğer bir şey katılamayacağı düşüncesiydi. -Avrupa, en kötü dönemlerinde bile Doğu'ya elçilerini, gezginlerini, öğrencilerini göndermiştir. Osmanlı'da 18.yy'a kadar Batı dilinden cevrilmiş eser bulmak cok zor iken, Batı birçok Doğulu eseri Arapça'dan kendi diline çevirmişti. Osmanlı, elçilerini Avrupa'ya çok geç göndermiştir bu yüzden oraya gidenler şaşkınlıkla geri döndüler. -İslami şeriatta, köleler, gayrimüslimler ve kadınlar bir alt kademede görülürdü. Batı gücü eline geçirdikten sonra gayrimüslimlerin eşit olmaları için Osmanlı'yı baskılamış. İslamdaki hizmetçi köle ticaretini yasaklamış ama Doğulu kadınlara çok karışmamıştır. Kadınlar kendileri dünyadaki gelişmelere ayak uydurmaya çalıştılar. -Avrupa'da kadınların iş hayatında olması Osmanlı'da ise iş hayatına girememeleri yüzünden bazıları Osmanlı'nın kapasitesinin yüzde 50sini kullandığını bu yüzden Avrupa'nım kadınlarla kalkınmasını hızlandırdığını söyler. -Laiklik Ortadoğu'da istenilen ölçüde benimsenmemiştir. Lewis, laikliğin çıkış öyküsünü iyi anlatır. Hristiyanlıkta ruhban sınıfı vardı aracılar vardı. Hristiyanlık dini kendisi ayrı bir devlet oluşturuyordu ve halk üzerinde devlet gibi davranıyordu bu yüzden laiklik Avrupa için şarttı. Fakat İslam'da Allah ile kul arasına kimse giremez. Sadece halifeler vardı ki bunlar da dini bütünlüğü sağlıyorlardı. Türkiye ve Lübnan laiklik sistemini getirince bu ülkelerin dokusu ile uyuşmadı ve allak bullak bir sürüncede devam etti. - Osmanlı Batı'dan modernleşmeyi değil Batılılaşmayı aldı. Yazar, askeri silahların, bilimin, icatların, edebi alışverişin alınmasını doğru buluyor. Fakat Doğu kılık kıyafetini aldı, yani kültürünü de Batılılaştırdı. Örneğin 2.Mahmud orduda Avrupai Batı tarzı bando kurmuştur. Batı müziğini almak çok gereksizdi yani, kendi kimliğini unutup, Batının her şeyini doğru kabul etmek hataydı diyor yazar.

Hata Neredeydi?Bernard Lewis · Kronik Kitap · 20201,720 okunma

·

8 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Abdulbaki GÜRBÜZ