Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.25
Harun Eytemiş
Harun Eytemiş
@harun_202
Okumak bir deva, anlamak bir şifadır.
Öğretmen
İstanbul
Adana
408 okur puanı
Mart 2018 tarihinde katıldı
Şu anda okuduğu kitaplar
Okuma Hedefleri
Dikkat! Alt tarafta yazılanlar #tatkaçıran (spoiler) içerebilir.
.
Bir önceki paylaşımımda Afşin Kum'un radarıma girdiğini ve Türk edebiyatı adına ezber bozan anlatıları olduğunu ifade etmiştim. İşte Kübra da bunlardan biri. Kitabı okumaya başladığım günlerde @netflixturkiye 'de dizisinin yayımlanacağını görünce kitabı bir çırpıda
Afşin Kum; son dönemde radarıma giren, Türk edebiyatı adına ezber bozan anlatıları olan, üç kitabından -henüz- ikisini okuduğum bir yazar oldu. Okuduğum iki romanında -Sıcak Kafa ve Kübra- yazarın dil merakı dikkatimden kaçmadı. Sıcak kafa ile ilgili yorumlara baktığımda da genelde "karakterler daha derin işlenebilirdi." gibi yorumlar gördüm.
.
Yazarın öz geçmişine baktığımda da Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği okuduğunu ve Bilgi Üniversitesinde sinema - televizyon öğrenimi gördüğünü öğrendim. Romanlarda karakterlerin derinlemesine işlenmemesini sinematik yazım tekniğine bağladım. Zira hem Sıcak Kafa hem de Kübra Netflix'te dizi olarak yayımlandı.
.
Sıcak Kafa bir salgın romanı. Bildiğimiz salgınlardan değil. Dil aracılığıyla yayılıyor. Salgından etkilenmemek için kulağınıza bir kulaklık takmanız gerekiyor. Hasta olmuş birini anlamaya çalıştığınızda siz de hastalığa yakalanıp "abuklama"ya başlıyorsunuz. Eserde, bir şekilde hastalıktan etkilenmeyen ve hastalığa karşı bağışıklığı olan dil bilimci Murat Siyavuş'un SMK (SALGINLA MÜCADELE KURUMU) ile mücadelesini de takip ediyoruz.
.
Burada bu "abuklama" dediğimiz durum farklı şekilde okunabilir tabii. Herkesin her şey hakkında bilgi sahibi olduğu ve konuştuğu modern çağda belki de bazen kulakları tıkayıp kendi kabuğuna çekilmek bizi hasta olmaktan kurtaracaktır.
.
Netflix'te yayımlanan 8 bölümlük dizi 1. sezonun ardından iptal edilmiş. Bu bakımdan, önce kitabın okunmasını salık veriyorum.
Hilmi Yavuz'un 2022'de çıkan anlatısı okurunu, roman (anlatı) sanatı içerisinde değişik bir yolculuğa çıkarıyor. Değişik dedim çünkü hem yazarın hayatından kesitler hem postmodernizmin bütün unsurlarını barındırması hem de iç içe geçmiş anlatılarla bizleri eğlenceli ve merak unsurlarını barındıran bir okuma serüvenine sürüklüyor.
.
Eser görünüşte iki düzlemde ilerliyor. Sonlara doğru bir düzlem daha ekleniyor anlatıya. Birincisi gazeteci olduğunu öğreneceğimiz bir gencin elinde bir kitap tutarken Halide (Edip) Hanım'ın asistanı olan genç bir kadınla tanışması ve onunla mektuplar aracılığıyla süren iletişimi. Bu bölümde yazarın hayatından, gençlik yıllarından kesitler bulunmaktadır. İkincisi Ali Ziyaeddin Eşfak isimli bir gencin yaşadıkları eve Leyla adında, aslında tanımadıkları bir kadının gelişi ve onun valizini açma girişimidir. Üçüncüsü ise romanın sonlarında da yer alan ve ilk bölümdeki gazetecinin yazmış olduğu "Saatine Bakan Adam" öyküsüdür. Bu öyküde kendi fotoğrafına bakan ve gördüklerini yeniden yaşamaya çalışan biri vardır. Fotoğrafa bakan adam fotoğrafın içindeki adamın da bir fotoğrafa baktığını fark eder. Böylelikle iç içe geçmiş fotoğraflar silsilesi görülür.
.
Saatine Bakan Adam çok yönlü, iç içe geçmiş kurgusuyla hem zihnimizi çalıştırıyor hem de bizlere bir bulmaca çözdürüyor. Tabii merak da ettiriyor. Acaba Leyla'nın valizinde ne vardı
Okur Takip Önerileri
Çin'in Mao sonrası döneminin önemli yazarlarından olan Yu Hua, çocukluğunu "Kültür Devrimi" döneminde geçirmesi sebebiyle eserinin ana izleği olarak siyasetin halk üzerindeki etkisi üzerine oturtmuş. Eser Çin'de 1994 yılında yayımlanmış ve ardından yasaklanmış. Sonrasında sinemaya uyarlanmış ve birçok dile defalarca çevrilmiş.
.
Merkezine Xu ailesinin hikâyesini alıyor eser. Ailenin yaşadıkları Fugui'nin gözünden aktarılıyor. Fugui yaşamı boyunca birçok acı yaşıyor. Yaşadıkları onu olgunlaştırıyor. Bir yandan da "Yaşamak" mücadelesine devam ediyor. Yaşlı öküzüyle baş başa kaldığında bile...
.
Xu ailesi Çin iç savaşı, Büyük İleri Atılım, Kültür Devrimi gibi birçok siyasi olaydan sonun kadar etkilenen birçok aileden bir tanesi. Bu siyasi olaylar olurken bu aileler de yaşam mücadelesi verip yeri geldiğinde bir parça ekmeğe, tek bir patatese, bir kase pirince muhtaç oluyor. Yine filler tepişirken ezilen çimler yani.
.
Anlatılanlar Çin'de geçse de aslında bu değişim ve dönüşümü yaşayan birçok yerde benzer olayları görmek mümkün. Okuduklarım çok da yabancı gelmedi. Belki de bubeaerin dünya çapında ilgi uyandırmasının bir sebebi de budur.
"Bütün yasa evlerinde olurmuş, herkes gider, geriye çekirdek aile kalırmış. Ölenin ardından konuşmanın vakti imiş artık başlayan. Kimi zaman komik bir anı, kimi zaman öğlenin anlattığı bir fıkra, bazı bazı yaptığı şakalar, en sevdiği film, hep unuttuğu o şarkı, beleş tepede izlenen o maç, olur olmaz sizde uyku ve daha neler neler anlatıldıkça yas evinde kahkaha tufanı koparmış. Kahkahalar gitgide kolaylanır, bir sese, bir işarete bakarmış herkes katıla katıla gülmek için. Evin önünden biri geçse o ara, yemin billah edebilirmiş o evin yas evi olmadığına. Herkes ölüsünün ardından kahkaha atar, işte bu krizin, işte bu kahkahanın adıymış Sarı Kahkaha." (S.87)
.
İsmi sizi yanıltmasın, mizahi bir kitap okumayacaksınız. Aksine duygulanacak, çokça düşünecek, epeyce de dil zevkine varacaksınız. Eser, Uluslararası Balkanika Ödülü sahibi. İçerisinde on öykü barındırıyor. Öykülerde, yer yer yazarın yaşadığı coğrafyanın, doğup büyüdüğü toprakların öykü kahramanları üzerinde bıraktığı tesiri de görüyoruz. Bazı öykülerde siyasi söylem ya da toplumsal meseleler göze çarpsa da yazar bunları bir propaganda aracı yapmadan ifade ediyor. Aslında öykülerin derdi insan.
.
Akıcı ancak yoğun bir dili var diyebiliriz kitabın. Ancak bu yoğunluk insanı yormuyor. Cümleler hatta tek tek kelimeler üzerine düşünülmüş, onlar üzerinde ciddi çalışılmış. Öykülere serpiştirilmiş imgeler de gözden kaçmıyor.
.
Yazar, "Tuhaf gelecek ama yazmayı çok sevmiyorum. Konuşarak derdimi anlatabiliyorsam yazmama gerek yok." dese de biz okur olarak onun yazacağı öyküleri merakla bekliyor olacağız.
TANER ABİYE MEKTUP
Ah be Taner abi!
İçinden geçenleri okurken -Esra'ya duyduğun aşkla ilgili- biraz kızdım sana. Belki biraz dayatılmış tabulardan dolayıdır sana kızmam ama sen anlattıkça, seni dinledikçe sana hak vermedim de değil. Hani bir yerde Enis Bey'in eşinden ayrılıp kendinden yaşça küçük olan -kim ne derse desin- Aytenciğine gidişini anlatmıştın.
Kurban, Güngör Dilmen'in 1967 yılında yazdığı ve ilk kez Gülriz Sururi ve Engin Cezzar Topluluğu tarafından oynanmış acıklı bir oyun.
.
Anlatılanlar her ne kadar ulusla bir sorun gibi dursa da ataerkil toplumlarda kadınların yerini göstermesi bakımından da dikkate değer. Ana konu, üzerine kuma getirilen bir Anadolu kadınının dramıdır.
Başını menekşeye koydu, uyudu
Bir güvercin çalılığın orada
Hani
Görmeye gittikti güneşli günde
Parkı ve ördekleri
Yıllarca sonra. Savaştan
Ekmek kırıntıları attıktı havuza
Bir elim omzunda seyrettikti uzun uzun
Dünyayı ve çiçekleri
Nedense durgunlaşıverdindi bir ara
Çok değil, en fazla bir kaç dakika
Ve dedindi, mutluyken de boğulabilir
Ethem Baran'ın on iki öyküden oluşan kitabı gerek yazarın gözlem gücüyle gerek kitaptaki benzetmeleriyle gerekse de sonlara doğru artan mizah dozuyla beğendiğim bir eser oldu.
.
İlk öykü "Bir At Buldum Başı Yok" adını bir türküden almış. Kafka'dan bir alıntıyla başlıyor. Yazarımız, metinlerarasılığı kullanarak "Bulut Bulut
"Ben dün gece kendi isteğimle öldüm." diyor Acibe. Sonra başlıyor anlatmaya. Aslında yaptığı, yapmak istediği bizimle dertleşmek. İçini açmak. Çünkü 35 yaşına kadar kimse dinlememiş onu, kimse önemsememiş. Ama o hep çok önemsemiş herkesi. Ablasını, babasını, belki en çok da annesini. Tabii Faruk Nafiz'i de unutmamalı.
.
Acibe'nin davetine hayır diyemediyseniz bir yerden sonra kendinizi onu dinlemekten alıkoyamıyorsunuz. Yolun henüz yarısına gelmiş Acibe kamburluğunun ona getirdiği olumsuzluklara daha fazla direnememiş belki de mutluluğu ölümde aramış. Bir cami bahçesinde kozasının içinde kelebek olup uçmayı düşemiş. Hem ölünce insanların kamburu da düzeliyormuş.
.
Acibe'nin kamburu görünürde. Peki ya kamburları görünmeyenler. Onlar kendilerinin kamburu yok mu sanıyor? Evet öyle yaşıyorlar/yaşıyoruz belki. Farkında bile değiliz. Hep başkalarının kamburuna bakıp onları parmakla gösteriyoruz. Ah Acibe! Sana nasıl teşekkür edelim? Bize kamburlarımızı gösterdin. "Ömrün çiçeklensin!"
Hâlid Ziya, eserini A. Dumas'in Francillon adlı eserinden uyarlamış. Dönemin ve Hâlid Ziya'nın genel olarak anlattığı kesim olan, maddi anlamda iyi durumdaki kesim eserde konu ediliyor.
.
Kocası tarafından aldatılan Füruzan kocasından öç almak için yaptıklarıyla tabiri caizse kocasını kıvrandırıyor. Füruzan'ın kocası Muhtar eşinden ayrı takılmayı seven, eğlenceye düşkün ve eskiden birlikte olduğu kadınlarla gezen biri. Bir gün karısını evde bırakıp yine bu eğlencelerden birine gider. Füruzan da onu takip etmek için arkasından. Sözde kocası mehtabı izlemeye çıkmıştır. Füruzan da kocasına mehtabı izlemeye çıktığını söyler. Sonrası Muhtar için bir eziyet olacaktır.
.
Serveti Fünun yıllarının kadın - erkek ilişkilerine, kıskançlığa ve aşka yönelik bir konusu olan Füruzan eserinde başkarakter de dönemine göre güçlü bir kadın olarak çizilmiştir. Füruzan kocasının yaptığını kabul etmeyen, yapılanları gururuna yediremeyen bir karakterdir. Yazar Füruzan'ın bu yönleriyle kadın bireyciliğini ön plana çıkarmıştır.
Yılanların Öcü yazarı 28 yaşındayken oluşturulmuş bir roman. Fakir Baykurt, doğup büyüdüğü yerlerden; çalıştığı köy, kasaba ve şehirlerden ait olduğu toplumsal yapı hakkında bilgiler edinmiş. Bunu da biraz daha küçülterek seksen evli Karataş köyü özelinde anlatmış. Yani bu bakımdan özelde anlatılan Karataş köyü ve Kara Bayram'ın ailesi olsa
Hayatta, yapmamayı tercih ettiğimiz birçok şeyi yapıyoruz. Peki neden? Huzurumuz bozulmasın, keyfimiz kaçmasın, kurallara uyalım, ayrıksı durmayalım, sivrilmeyelim... Örnekler çoğaltılabilir. Ancak Katip Bartleby böyle değil. O "yapmamayı tercih ediyor." ve yapmıyor. Bu kadar basit. Tabi hayat her zaman karşınıza sizi anlamaya çalışacak -Bartleby'in patronu gibi- birilerini karşınıza çıkarmıyor.
.
Bu kısacık büyük eserde karakterin neden böyle davrandığını merak ediyorum. Bir yerden sonra karakter ciddi anlamda rahatsız edici hâle geliyor. Kendimi Bartleby'in patronu olan avukatın yerine koyuyorum. Ben olsam ne yapardım? Maaşına zam, işine son deyip kapı önüne mi koyardım yoksa onu anlamaya mı çalışırdım?
.
Kâtip Bartleby bana varoluşsal bunalımda olan bir karakter. İsyanı var. Kime ya da neye olduğu merak konusu. Onun çığlığı "yapmamayı tercih ederim." ve onun kendini ifade etmesinin tek yolu. Karakteri anlamaya çalışırken Zeki Demirkubuz'un Yazgı filmindeki kendi varoluşsal mücadelesini veren Musa karakterini hatırladım. Onun çığlığı da "fark etmez."di.
.
Eser, okurunu oldukça düşündürüyor. Bartleby'in ruh halini anlamak, isyanının kime olduğunu düşünmek güzeldi. Yazar sonunda karakterin neden böyle davrandığını anlatsa da nedense ben verilen bilgiden tatmin olamadım. Onun dışında beğenerek okuduğum bir eser oldu.
Milli Mücadele yıllarını konu alan eser "sahnenin dışı" olan İstanbul'da geçer. Romanın merkezindeyse genç bir doktor olan Cemal vardır.
Roman iki bölümden oluşuyor: Mahalle ve Ev, Hadiseler. İlk bölüm Cemal'in gençliğine yönelik yaşadıklarına ve çevresine değinirken ikinci bölüm 1920 yılında tekrar döndüğü şehir olan
Gör ve Bağır kişiyi harekete geçirmeyi amaçlayan iki eylem. Merak da ettiriyor. Neyi göreyim, neye bağırayım? Bu merakla açıyorum sayfaları. İncecik bir kitap. Dokuz öykü, 86 sayfa..."Canıma can katan anneme" diye başlıyor. Ardından ilk öykü: Dolap Beygiri... "İstanbul Sözleşmesi Yaşatır" (Emel söylemiş?) epigrafıyla ve uzuuuun bir cümleyle başlıyor. Aynı epigrafı son öyküde de görüyoruz. Öyküde kullanılan imgeler, üslup ve anlatış tekniği ve öykü içindeki göndermeler görülmeyecek gibi değil. Kendimce diyorum ki anladım yazarın ne söylemek istediğini, neye gör ve bağır dediğini.
.
Ardından, öykülerde işçi sınıfının sorunları, insan hayatının bir sinek kadar değerli olmadığı, kapitalizm, açlık, pandemi, mülteci olmak, krizler, savaşlar, diktatörler, betonlaşma, doğadan kopuş, evsizlik...
.
Bu hacimce küçük kitap belki çok daha fazlasını anlatıyor.
.
Öykülerin hepsini çok beğenmemle birlikte son öykü Nassaulu İsa'yı daha fazla beğendim. Bir cümleden yola çıkılarak oluşturulan, okurla sohbet havasında geçen ve kelimelerin çağrıştırdıkları üzerine beyin jimnastiği yaptıran deneysel öykü nefis bir okuma süreci sundu bana.
