Üçüncü Murad zamanında neşredildiği bilinen eserin, o dönemdeki Safevi çatışmalarına karşı Türkistan ve Hindistan ile yapılan ittifaklar ve oluşan yakınlığın neticesinde uzak doğuya duyulan merak ile yazıldığı aşikar. Fakat adı seyahatname olmasına rağmen Seyfi Çelebi'nin eseri masa başında yazmış olduğu ve anlattığı coğrafyaları gezmemiş olduğunu pek bir hissettiriyor. Çünkü ne bir seyyahın yaşadıklarını aktardığını ne de gördüklerini yazdığını söyleyebilirim.
Çelebinin Hindistan, Türkistan, Acem ve Moğol-Çin topraklarına giden seyyah, hacı ve kervanlardan duyup işittiği hikayeleri derleyip, öncesinde yazılmış eserleri okuyup ortaya bir tarih coğrafya kitabı çıkarmış olma ihtimali yüksek. Yine de yazıldığı dönemin ruhunu yansıttığı söylenebilir. Ayrıca Çinlilerin yeşim taşına olan meraklarının yıldırım korkuları olduğunu ve bu taş üzerinden yarattıkları argoları öğrenmek ilginç oldu. Filler de dört yüz yıl yaşıyormuş ayrıca.
Kitabı okurken bir seyyahın gezisini değil dönemin merakına kapılıp yazma eserlerden derlediği bilgiler ile bir tarih coğrafya kitabı yazan seyfi çelebinin masa başında yazdıklarını okuduğumuz aşikar. Yine de anlattığı coğrafyalar ve aktardığı tarihi bilgiler ile kıymetli bir eser ve akıcı bir üsluba sahip. Ayrıca kitabın Osmanlıcadan doğrudan Latin harflerine çeviri olduğunu bilip elde bir Osmanlıca sözlük ile okumak gerek. Yoksa anlamını bilmediğiniz onlarca kelime arasında öyle alelade okur gidersiniz, dönemin tarihini.
