Mevlana ve Bediüzzaman tarihte örnekleri pek az olan yol açıcı şahsiyetlerden. Kişiliklerinde bir teceddüd görülmekte, bu teceddüd Bediüzaman’da kendi iç kreasyonlarından, Mevlana da ise Şems’in telkinlerinden doğmuş. Felsefe tarihinde düşünceye yenilik getiren şahıslar yol açıcı kişilerdir, ilkçağ felsefesinin dek düze ve karmaşık yapısı Sokrat ve Eflatun ilişkileri ile insanlığa yeni ve objektif yaratılış teorisine büyük katkıları olmuş, Kant ve Dekart’ ın da bakış açıları yeni bir düşünce ve bakış açısı getirmiştir. Kant’ın estetik teorileri felsefeyi tek boyutluluktan kurtarmış, yeni renkler getirmiştir, aynı şekilde Descartes de akla makul bir düşünme alanı getirerek insanı töhmetten kurtarmıştır.Divan şiirinde Şeyh Galip’in de artık yeni şeyler söylemek gerekir” demesi ve yeni şeyler getirmesi de bizim tarihimizde önemli ve estetik bir şiir dünyası keşfine sebeb olmuştur. Mevlana’nın nakillerden uzaklaşıp yeni bir sentez ve musiki algısı ile insan telakkisi ortaya koyması, Bediüzzaman’ın da dine sanat ve estetik bilim tarihine nebevi bir mod getirmesi de hem ülkemize hem dünyaya hem islama büyük katkıları olan değişimlerdir.
Prof.Dr.Himmet Uç
Kastamonur