Anarşizm Nedir?

“Anarşizm eski Yunanca'daki archos sözcüğünden türemiştir. Sözcüğün güç, kuvvet, iktidar, hükümet, devlet gibi anlamları vardır. Archos sözcüğü İngilizce'deki "power" sözcüğüne benzer geniş bir alanı tanımlar. Yunanca'da "a" ön eki olumsuzluk belirtir. Anarşinin sözlük anlamı da en basit ifadeyle devlet hükümet karşıtlığıdır. Burada söz konusu olan belirli bir devlet ya da hükümet biçimi değil, bir organizma olarak devletin ta kendisidir. Karşıtlık sözcüğüyle de ifade etmek istediğimiz, devletin varlığını meşru ve daim kılarak, ona muhalefet etmek değil, devletsiz bir yaşamı savunmaktır. Anarşist hareketin yöneten-yönetilen ilişkisini ve hiyerarşiyi reddetmesinden yola çıkarak Orhan Hançerlioğlu, Felsefe sözlüğünde anarşizmin Türkçe karşılığı olarak "başsızcılık"ı önermiştir. Bizce bu karşılık uygun değildir. Kuşkusuz anarşistlerin tabi olduğu liderleri yoktur. Ancak mücadelenin bazı özel anlarında özgürce bağlandıkları ve kendilerine "baş" kıldıkları doğal önderleri olabilir. (Ukrayna'da Mahno ve İspanya'da Durruti'nin konumu.) Ayrıca başsız olan örneğin bazı haydut çetelerini anarşist olarak nitelemek de mümkün değildir.“

Kaos Yayınları

Barkın Can Topcu

Bakunin’in toplum tasarımı anarko-sosyalizm diye de anılır. Pastoral bir hayat düşleyen Proudhon’un aksine Bakunin bir endüstriyahsttir. Proudhon gibi kapitalist mülkiyet ile bireysel özel mülkiyet arasında ayrım yapmaz. Zaman içinde küçük özel mülkiyetin tasfiye edilerek üretimin bütünüyle kolektif bir nitelik kazanacağını savunur. Özel mülkiyetin tümüyle kaldırılarak ürünlerin “herkese emeğine göre” ilkesi çerçevesinde dağıtılmasını savunur. Mutlak eşitliğe karşıdır. Ona göre eşitlik fırsat eşitliğidir. Buraya kadar görüşleri Marx’çı sosyalizmle uyum içindedir. Ancak Marx bütün bu ekonomik sürecin proletarya partisinin yönettiği bir devlet bürokrasisinin denetiminde olması gerektiğini söylerken (proletarya diktatörlüğü) Bakunin buna şiddetle karşı çıkar.

Sayfa 31Kitabı okudu

Reklam

Barkın Can Topcu

Anarşistler ahlâki olarak, tahakküme maruz kalan her insanın kendini ve kişiliğini savunmak için şiddet kullanma hakkı olduğunu kabul ederler. Bu bağlamda terörizmi halka yönelmediği sürece kınamazlar. Ancak, toplumsal devrimi hedefleyen örgütlü bir anarşist hareket bireysel terörü reddeder, hedefleri adalet ilkelerine göre çok iyi saptanmak, zamanlaması ve dozu genel toplumsal devrim hedefine uygun olmak koşuluyla şiddeti politik bir yöntem olarak benimserler.

Sayfa 28Kitabı okudu

Barkın Can Topcu

Terörist anarşistler bile şiddeti yüceltmezler. Emile Henry’nin mahkemede kendisine “ellerin kan içinde” diyen hakime verdiği cevap ilginçtir. “Hayır, ellerim temiz” demez; “Aynen sizin cüppeniz gibi” diye cevaplar. Yapılan iş ayna tutmaktır.

Sayfa 27Kitabı okudu

Barkın Can Topcu

Gerçekten de bireyi merkeze almayan bir özgürlük tanımı yapılamaz. Ancak Stirner, bireyi mutlaklaştırırken anarşizmin başına hâlâ büyük bir bela olan nihilizmle köprüleri de oluşturuyordu. İnsanın özünün iyi olduğuna dair bütün aydınlanmacı düşünürlerle birlikte Stirner’in de sahip olduğu güven, ona toplumun ortadan kalktığı koşullarda ortaya bir kargaşa değil de uyum çıkacağını düşündürtüyordu. Nihilizm için kargaşa ya da uyum hiç fark etmez. Nihilizm bireyin mutlaklaştırılmasıdır.

Sayfa 19Kitabı okudu

Barkın Can Topcu

“Modern Bilim ve Anarşizm” adlı kitabında Kropotkin anarşizmin kökenlerine ilişkin görüşlerini şöyle temellendiriyor: “İnsan topluluklarının içinde bütün zamanlarda birbiriyle çatışan iki düşünce akımı ve hareket tarzı vardır. Bir tarafta kabile geleneklerinde, köy cemaatlerinde, ortaçağ loncalarında ve aslında kanunlarla değil, kitlelerin yaratıcı ruhuyla gelişen ve çalışan bütün kuramlarda örneklenen ‘karşılıklı yardımlaşma’ eğilimi; öte yanda ‘müneccimler, şamanlar, büyücüler, yağmuryağdırıcıları, kahinler ve rahiplerle’ başlayıp ‘kanun yapıcılar ve askeri grupların şefleri’ ile devam eden ikinci akını... Anarşi, bu iki akımdan birincisinin temsilcisidir. ”

Sayfa 12Kitabı okudu