Osmanlı'da İktisadi Modernleşme ve Uluslararası Sermaye

Anka'nın Sonbaharı

Ali Akyıldız

Anka'nın Sonbaharı Sözleri ve Alıntıları

Anka'nın Sonbaharı sözleri ve alıntılarını, Anka'nın Sonbaharı kitap alıntılarını, Anka'nın Sonbaharı en etkileyici cümleleri ve paragragları 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
İttihatçılar Birinci Dünya Savaşı’nın puslu atmosferi içerisinde kapitülasyonların kaldırılmasını ciddi olarak ele alır ve bununla ilgili kararın esaslarını belirlemek üzere 1914 Eylül’ü başlarında Adliye Nazın Pirizade İbrahim Bey’in başkanlığında bir komisyon kurulur. Yapılan bu çalışmalar neticesinde 8 Eylül 1914’te Prens Said Halim Paşa başkanlığında toplanan hükümet, komisyonun kapitülasyonlann lağvedilmesi yönündeki kararını kabul ve aynı gün bu karan ilân eder; bu karara istinaden Osmanlı ülkesinde oturan yabancılar hakkında devletlerarası hukuk kurallannın uygulanacağı ve hâlen tatbik edilen ve kapitülasyon ismi verilen malî, İktisadî, adlî ve idarî bütün imtiyazların, onlardan doğan bütün ayrıcalık ve hakların lağvedildigi kamuoyuna duyurulur.
Sayfa 190Kitabı okudu
Devlet, mahkemelerini yetkili merci olarak kabul etmeyen, vergi vermeyen ve denetimi reddeden yabancı şirketlerle kendi vatandaşların arasında sorun çıktığında kapitülasyonlar yüzünden vatandaşlarının haklarını koruyacak tedbirleri alamıyor; birçoğu kendi ülkelerinde de tescil edilmemiş olan bu şirketlere herhangi bir denetim ve yaptırım uygulayamıyordu. Bu yüzden özellikle 19. yüzyılın ikinci yansından itibaren, kapitülasyonların doğurduğu iktisadı sonuçlar reformcu devlet adamları tarafından ciddi olarak tartışılmaya başlanır.
Sayfa 187Kitabı okudu
Reklam
Çalışma hayatına işçi olarak giren kadınlar bir süre sonra kendi işlerini kurarak işveren konumuna geçmeye başlar. Birkaç örnek vermek gerekirse, Enver Hanım, asker elbisesi dikmek amacıyla bazı evleri atölye haline getirir; Naciye Hanım, Hanımlar Fotoğrafçısı Naciye unvanlı bir fotoğraf stüdyosu kurar ve Seyyide Kemal Hanım da bir şekerleme imalathanesi açar. Bunların dışında, 11. Meşrutiyet döneminde büyük sermaye gerektiren teşebbüslere de girişirler. Fatma Nüzhet Hanım’ın öncülüğünde kurulan Haymana Siyah Kehribar Madeni İşletme Şirket-i Milliyyesi ile Fatma Nefise Hamm’ın yine madencilikle ilgili faaliyetlerde bulunmak üzere kurduğu İş Yurdu bunlara örnek olarak gösterilebilir.
Sayfa 176Kitabı okudu
Osmanlı toplumunda kadın, Tanzimat’tan sonra sosyal hayatın her şubesinde yavaş yavaş ön plana çıkmaya ve 19. yüzyılın sonlarına doğru da çalışma hayatında yer almaya başlar; özellikle II. Meşrutiyet’ten itibaren gittikçe hızlanan bu sürecin boyutları daha da genişler. Kadınlar kibrit, konserve, şeker, tütün, kereste, halı, dokuma, kâğıt, sabun, kimya sanayii ve sair iş kollarında istihdam edilmekteydi. Bazı alanlarda çalışan kadın işçi oranı erkeklere nispetle %95’lere çıkabildiği gibi, bazen de %25’lere kadar gerileyebiliyordu. Kadın işçilerin erkeklere tercih edilmesinin nedeni, aldıkları ücretin nispeten çok daha düşük olmasıydı. Kadınların aldığı ücret bazen erkeklerinkinin altıda birine kadar düşebiliyordu.
Sayfa 175Kitabı okudu
İttihatçılar, akçeli işlerde son derece hassas ve dürüst davrandı ve bunu giriştikleri işlerde gösterdikleri tavırlarla ortaya koydular. Oysa özellikle Heyet-i Mahsusa-i Ticariyye’nin faaliyetlerinden elde ettikleri kâr yüzünden zaman zaman kamuoyunda pek çok söylenti, dedikodu ve iftiraya maruz kaldılar. Tarıiride çıkan yorumda da belirtildiği üzere, Heyet, “resmen kendisinin hakkı olan bu temettüü millî bir gaye-i hayra vakf’ etmeye karar vermiş ve bu karar kongrede de kabul görmüştü.
Sayfa 173Kitabı okudu
Burada (Köstence) dikkati çeken bir diğer nokta da, planlı şehircilik ve imar faaliyetleriyle ilgilidir. İmtiyazın verildiği sıralarda demiryolunun çevrenin gelişmesine yapacağı olumlu etkiler göz önünde tutularak hesapların ona göre yapıldığı anlaşılmaktadır. Demiryolu inşaatının başlamasından hemen sonra mağazalar, yolcuların ikameti için menzilhane, fabrikalar, şirket amele ve memurlarının kalmalan için pek çok kâgir evin inşa edilmesi, bu endişelerin ve hesapların haklılığını ortaya koyar.
Reklam
13 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.