Sözler ve Alıntılar
Avam takımı daha yüksek tabakayı dinsizlikle, din duyguları karşısında aldırışsızlıkla suçlamaya alışmıştı
Firizovik toplantısında Arnavutlar Abdülhamid’in şahsına dokunulmamak şartıyla yönetim değişikliğine razı olmuşlardı. En sonrada Arnavutluğa onun oğlunu prens seçtirmek sevdasına düştüler.
Her kavmin kendi tabiat ve yaratılışına ait nitelikleri vardır. Memleketi idare ile yükümlü olanlar bunu düşünmek mecburiyetindedirler. Türk-Moğol kavimlerini Avrupalılaştırmak emeli sahtekarlıktan, kuru bir taklitten daha ileri gidemezdi.
Meşrutiyetten sonra milli emeller şiddetlendi, propagandacılar her tarafa yayıldılar. Gazeteler, yerli yabancı sermayeler, kiliseler, dinler, imanlar, papazlar, metropolikler, patrikler, sefaretler... Bu uğurda çalıştılar. Yalnız biz Türkler hiç bir fikir ve mesleğe taraftar olmadık.
Meşrutiyetin başımıza getirdiği onulmaz dertlerden biride bu borçlanmalardır. Abdülhamid iktidarda olduğu sürece borçlanmadan daima uzak dolaşıyordu. Onun mesleği ve fikri " yağımızla kavrulmak" idi.
Doğu Anadolu'da yalnız Ermenileri mağdur görmek doğru değildir. Onların hakları ve kabahatleri vardır Ermeniletin faizcilik ve karaborsa yüzünden komşularına reva gördükleri zulümler dikkate alınacak derecededir. Fakat yangın saçağa sarmadan evvel memleketin - yalnız Ermeniler için değil- muhtaç olduğu iyilikler yapılmış olsaydı iş bu dereceyi bulmaz ve hükümet Rusların yol göstermeleri ve arka çıkmalarıyla ıslahatı kabule mecbur bırakmazdı.
Zaten bütün fenalıkları Abdülhamid’e yüklemek ve onu, evet yalnız onu, her şeyden sorumlu ve suçlu görmek o zamanın bir modası hükmünde idi.