Bilim ve Teknik Sayı: 544
Bilim ve Teknik DergisiBilim ve Teknik Sayı: 544 Gönderileri
Bilim ve Teknik Sayı: 544 kitaplarını, Bilim ve Teknik Sayı: 544 sözleri ve alıntılarını, Bilim ve Teknik Sayı: 544 yazarlarını, Bilim ve Teknik Sayı: 544 yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
En ağır organımız olan cilt, toplam ağırlığımızın
%15’ini ve daha fazlasını oluşturur. Cildimiz, adeta
barkodumuz.
Vücudumuzdaki proteinlerin üçte birini oluşturan kolajen aynı zamanda bilinen en sağlam malzemelerden biri. 68 milyon yıl önce yaşamış bir dinozorun (Tyrannosaurus Rex) fosilinde sağlam kolajen proteinleri bulunmuş.
Başta kemik ve deri olmak üzere tüm dokularda bulunan kolajen aynı zamanda genç ve pürüzsüz bir cilde sahip olmamıza da yardımcı olur. Son 10 yılda kolajenle ilgili çalışmalar hız kazanmış olmakla birlikte daha bilmediğimiz
pek çok şey var. Kolajen dünyasında olup bitenleri kontrol edebildiğimiz gün, yaşam boyu gençliğin
kapısını da aralamış olacağız.
Sayfa 68
Glisemik indeks, bir karbonhidratın sindirilip glikoz olarak kana karışma hızını ifade eden, 0-100 arasında değişen bir ölçek. Glisemik indeksi yüksek, işlenmiş gıdalarla yüklü bir beslenme, kandaki glikoz düzeyinde ani artışlara neden olarak daha fazla kilo alımıyla sonuçlanan bir dizi olayı tetikliyor. Kilo veren insanların tekrar kilo almasını kolaylaştıran en önemli neden
vücudun yapılan diyeti bir “kıtlık durumu” olarak algılayarak metabolizmayı yavaşlatması. Glisemik indeksi yüksek işlenmiş gıdalarla beslenmek metabolizmayı yavaşlatıyor. Dolayısıyla mümkün olan her durumda glisemik indeksi daha düşük gıdaları tercih etmek, kilo kontrolü açısından faydalı görülüyor.
Sayfa 48
Bilim Geleneğinin Doğuşu
13. yüzyılın başlarında, Latinceye çevrilen Arapça ve
Grekçe bilim ve düşün yapıtlarının kazandırdığı ivmeyle,
Avrupa’da bilim geleneği yeniden doğdu ve giderek tırmanışa geçti. Erken Orta Çağ döneminin katedral okullarının yerini alan ve kıtanın her yanında sayıları hızla artan üniversiteler ise bilimsel gelişmenin merkezleri oldu. İlk kurulanlardan biri Bologna Üniversitesiydi (1088).
Onu Paris (1150),
Oxford (1167),
Palenzia (1178),
Reggio (1188),
Vicenza (1204), Cambridge (1209), Salamanca
(1218) ve Padua’da (1222) kurulan ilk on üniversite ile Salerno Tıp Okulu’nun yeniden kurulması (1173) izledi. İlerleyen yıllarda on üniversite daha kuruldu. 14. yüzyılda
yirmi beş, 15. yüzyılda otuz beş üniversite daha... 1500
yılına gelindiğinde Avrupa’da seksen üniversite olmuştu.
Böylece üniversiteler Avrupa’da 12. yüzyılın başlarında
Grek-İslam biliminin ilk kez edinilmesiyle başlayan muazzam düşünsel canlanmanın merkezleri oldu.
Sayfa 91Kitabı okudu
Kolajen ve Cildin Yaşlanması
En ağır organımız olan cilt, toplam ağırlığımızın
%15’ini ve daha fazlasını oluşturur. Cildimiz, adeta
barkodumuz. Sadece dış görünüşümüzü yansıtmakla kalmıyor, içimizde olup bitenlerin de aynası. Dış
dünyanın tüm olumsuz etkenlerine karşı bizi bir zırh
gibi koruyor. Sadece sıcak, soğuk gibi iklim etkilerinden değil aynı zamanda hastalık
Sayfa 64Kitabı okudu
Vücut Yamaları ve Kolajen
Kolajen tüm bu yaşamsal işlevlerinin
yanı sıra bambaşka bir işlevle daha karşımıza çıkıyor. Dokularımızın önemli bir
kısmının kendi kendini yenileme yeteneği
yok. Örneğin kalp kasını oluşturan hücrelerin ölümü durumunda kalbimiz kendini
yeni kalp hücreleri ile onaramıyor. Çünkü
kalbimizin rejenerasyon yani kendini yenileme yeteneği yok. Ancak bu kalbimiz
zarar gördüğünde ölen hücrelerin yeri boş
kalacak demek değil. Kalbimiz ölen hücrelerin yerine yenilerini yapamıyor, ancak
hasarlı bölgede yama yaparak hiç olmazsa kalbin bütünlüğünü sağlıyor. Yama için
kolajen kullanılıyor. Yamalar hasarlı bölgeyi belki yapısal olarak kapatabiliyor, ancak işlevsel değiller. Kasılma işlevine katılmıyorlar. Adı üstünde: Yama. Yamalar daha pek çok yerde görülebilir. Yanık sonrası cildin kendini onarması bir başka yama
örneğidir. Büyük yanıklarda onarım özgün cilt hücreleri ile yapılamıyor. Yanık
bölge bağ dokusu ile anatomik olarak kapatılarak vücudun bütünlüğü sağlanmaya
çalışılıyor.
Sayfa 62Kitabı okudu
Kolajen
Vücudumuz temel olarak proteinlerden, şekerlerden ve yağlardan oluşur. Bunlardan en bol olanı proteinlerdir. Proteinler içinde en bol olanı da kolajendir. Birbirinden çok farklı farklı dokularda görev alan kolajenden başka bir protein yok denilebilir. Kemikte, deride, damar duvarında, tendonda, epitel hücrelerin üzerine oturduğu yapılarda (bazal membranlar) kolajen temel proteindir. Kolajen sadece bu yapılarla sınırlı kalmayıp beyin dâhil hemen hemen tüm dokularda bulunur. Kolajen sadece insanlara özgü bir protein de değildir, tüm hayvanlar tarafından sentezlenir.
Sayfa 60Kitabı okudu
Kepek
Tahıl tanesinin dışını kaplayan
bu çok katmanlı kılıf, tahılın
diğer iki kısmının günışığından,
zararlı organizmalardan,
sudan ve hastalıklardan
korunmasını sağlar.
Kepek kısmında lifler, önemli
antioksidanlar, demir, çinko,
bakır, magnezyum, B vitamini ve
çeşitli bitkisel besinler bulunur.
Sayfa 47 - Aylık Popüler Bilim DergisiKitabı okudu
Sindirim Yolu Sağlığı
Tam tahılların lif, dirençli nişasta ve oligosakkarit gibi içerikleri sindirim yolu sağlığını destekleyen işlevlere sahip. Araştırmalar
tam tahıllarla alınan liflerin, su çekerek dışkı ağırlığını artırdığını, liflerin ve oligosakkaritlerin fermentasyonu sayesinde dışkıdaki yararlı bakterilerin miktarının da arttığını gösteriyor. Dirençli nişasta, normal nişasta gibi sindirilip emilmiyor, dolayısıyla kalın bağırsağa geçerek liflerin oluşturduğuna benzer bir etki yaratıyor. Sonuçta bağırsak içindeki atıkların daha kütleli ve yumuşak olması bağırsakların daha rahat hareket etmesini sağlıyor ve dışkı atımı kolaylaşıyor. Tam tahıllar, bağırsakların düzenli çalışmasına bu şekilde katkıda bulundukları için kabızlığı azaltmaya ve divertikülozis (kalın bağırsak çeperinde oluşan, kolayca tahrişe ve yangıya neden olabilen, cep biçiminde yapıların neden olduğu bir rahatsızlık) riskini düşürmeye yönelik beslenme programlarının önemli bir parçası
Sayfa 46 - Aylık Popüler Bilim DergisiKitabı okudu
Neler Tam Tahıl Ürünü
Sağlıklı beslenme programlarında ve eğitimlerinde tam tahıllara gereken yeri ayırmış ülkelerdeki yaygın tartışmalardan biri nelerin tam tahıl ürünü sayılıp nelerin sayılamayacağıyla ilgili. Çünkü bu tanımlarla ilgili bir belirsizlik var. Örneğin bir ürünün yüzde kaç tam tahıl içerirse tam tahıl ürünü sayılabileceği,
genellikle üzerinde anlaşmaya varılmış bir konu değil. Ülkemizdeyse “tam tahıl” kavramı daha yeni yeni tanındığı için tartışma henüz bu noktaya gelmedi. Öncelikle ürün etiketlerindeki içerik listelerinin iyi incelenmesi gerekiyor. Tabii ülkemizde ekmeklerin genellikle açık satıldığı düşünüldüğünde, en kısa sürede bu konuda kontrol sağlayacak düzenlemeler getirilmesi gerektiği ortada. Ülkemizde bulunabilecek tam tahıl ürünlerinden bazıları şunlar:
Tam tahıl unları
Tam tahıl ekmekleri, simitleri, krakerleri
Tam tahıl ezmeleri, gevrekleri
Tam buğday makarnaları, erişteleri
Bulgur, karabuğday (greçka), esmer pirinç
İlaçların Elde Edildiği Kaynaklar
Bugün kullanılan ilaçların pek çoğu sentetik yollardan elde
ediliyor. Tıpta kullanılan ilk sentetik ilaçların eter ve azot protoksit olduğu biliniyor. Daha sonra kimya alanındaki gelişmeler ilerledikçe birçok ilaç sentez yoluyla üretilmeye başlanmış.
a- Birçok bitkinin özsuyu, yaprağı, kökü, meyvesi, kabuğu, çekirdeği, tohumu, yağı ilaç yapımında kullanılır. Bitkisel kaynaklardan elde edilen en önemli etken maddeler alkoloidler ve glikozoidlerdir.
b- Hayvansal kaynaklı ilaçlar ise hayvanların hormonları, serumları ve enzimlerinden elde edilir.
c- Mikroorganizmalar genellikle antibiyotiklerin üretilmesinde
kullanılır. Örneğin penisilin Penicillium notatum isimli küf mantarından elde edilir.
d- İnorganik maddeler, özellikle kükürt, kalsiyum, iyot, demir,
alüminyum, magnezyum ve amonyum bileşikleri birtakım tedavilerde kullanılır.
e- Sentetik maddeler ise doğal kaynaklı ilaçların daha bol ve
ucuz olarak elde edilmesi ve ilaçların yan etkilerinin azaltılması
amacıyla laboratuvar ortamında sentez yoluyla elde edilen sülfonomidler, bazı hormonlar, eter, yarı sentetik penisilinler gibi ilaçlardır.
f- Radyoaktif izotoplar, hastalıkların teşhiş ve tedavisinde, tıbbi
araştırmalarda kullanılır.
g- DNA rekombinasyonu yönteminde ise insan veya hayvan
organizmasında belirli bir maddeyi sentezleyen hücrelerden alınan DNA molekülü, çeşitli işlemlerden geçirildikten sonra kolay
üreyen bir mikroorganizmanın sitoplazması içine yerleştirilir. Burada istenen maddenin üretilmesi sağlanır. Bu teknik ile aşılar, insülin, büyüme hormonu ve interferon gibi maddeler üretilir
Behçet hastalığı nedir?
Behçet hastalığı bir Türk doktor olan Hulusi Behçet tarafından 1937 yılında teşhis edilen, bu nedenle uluslararası literatürde Behçet hastalığı olarak adlandırılan hastalıktır. Türkiye, İtalya, Almanya ve Hollanda’dan araştırmacıların katıldığı bu
çalışmada, bu hastalıkla özel bir gen grubunun nasıl bir bağlantısı olduğu açıklığa kavuşturuldu. Hastalık her etnik kökenden insanı etkileyebiliyor. Fakat yaygın olarak Doğu Asya’daki, İpek Yolu üzerindeki, Türkiye’deki, Akdeniz ve Orta Doğu ülkelerindeki insanları etkiliyor.
Hastalık bütün vücuda kan damarları aracılığıyla dağılan kronik yangıya sebep oluyor ve göz, beyin, cilt, eklemler ve sindirim sistemi olmak üzere pek çok organı etkiliyor. Ağızda ve genital bölgede ülser, göz iltihabı ve görme bozukluğu, deri döküntüleri ve lezyonları, eklem şişliği, karın ağrısı ve ishal hastalığın bazı belirtileri. Behçet hastalığı beyinde de yangıya neden
oluyor ve baş ağrısı, ateş, denge bozukluğu
ve felç gibi sonuçlara yol açabiliyor.
