En Eski Bir Parçadan Diğerine Gönderileri
En Eski Bir Parçadan Diğerine kitaplarını, en eski Bir Parçadan Diğerine sözleri ve alıntılarını, en eski Bir Parçadan Diğerine yazarlarını, en eski Bir Parçadan Diğerine yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Fotoğraf için
söylediğim de bu: Dünya, bütünüyle ele alındığında,
anlam düzeyinde, adamakıllı düş kırıklığına uğratıcıdır,
ama tekilliği ile kusursuzdur, onu kusursuz duruma
getirmeye gerek yoktur, zaten kusursuzdur. Elbette
arı bir derin düşünmeye dalmak söz konusu değildir.
Bütünlere karşı, bütünlükçü düşselliğe karşı, stratejik
olarak parçadan yana geçilmeli, onun tekilliğini
teslim ederek; içinde devinilebilecek tek alan burasıdır,
çünkü eğer bir tekillik kendinde kusursuzsa, birinden
ötekine de geçilebilir ya da biri ötekine karşı oynanabilir, oyunun bir sürü kuralı var. Bu, tüm alanlarda,şeylerin anlayışında, idealarda, ama aynı zamanda bu açıdan belki en değerli platform olan dilde yansır. . .
Dil ereklendirilmiş bu bir araya gelmeye en iyi direnen
şeylerden biridir. Dilin anagram şeklinde kullanımına geri dönmek gerekir; eğer bir idea varsa, dilin
içinde anagram durumuna getirilmeli, dolayısıyla idea
olarak yok olmalıdır. Demek ki burada anamorfoz,
anagram ve aforizma arasında bir tür anlaşma, suç ortaklığı
vardır. . .
Parçanın, ereksizlendirilmiş bir dünyanın tam yeri olan imge. İmge bir ahlak anlayışının, bir ideolojinin yeri olabilir yeniden, ama fotoğraf -sinemadaki devinimli imgeden daha çok- bana parça ile aynı ayrıcalığa sahip gibi geliyor;
yalnızca sinemaya özgü kesimden değil, aynı zamanda sessizlikten, devinimsizlikten ötürü; ve de fotoğraf,
parça gibi, bir bekleyişe bağlı, açıklanmayan ve açıkIanmak
amacını gütmeyen bir şey olmalı ..
Metnin kendisine, dilin düşsel
bir şey olmayan gerçekliğine ulaşmak gerek. Bu tamlık
kavramı bana çok önemli gibi görünüyor ve yalnızca
parçalar için değil. Bir düş -bunu belirten Canetti'dir-
açıklanmak için oluşmamıştır, o da tamlığı içinde
ele alınmalıdır. . . Leopardi, sanıyorum, mitleri oldukları
gibi, oluştukları ve dilin kendisinin içinde değişime
uğradıkları gibi ele almak, onları güçlerini engelleyen
yorumlarla tüketmemek gerektiğini söylüyor.
Güçleri, bir anlamın çözülmesinin içinde olmaktan
daha çok biçimin içindedir. Tamlık bir şiirin de gizidir,
ama tamlık, aynı zamanda tüm biçimleri, olaylardan
başlamak üzere herhangi bir olayı ilgilendirir,
bunların tamlığına ulaşmak her zaman güç olsa da . .
... kötülük sonuçta iyiliğin
karşıtı değildir, çünkü ikisi de asimetriktir . . . Bir anlamda parça, iyilik olan bütüne göre kötülüktür. Burada karşımıza o ünlü kötülüğün saydamlığı ya da daha
doğrusu "terlemesi" çıkıyor. Tüm iyilik ve mutluluk teknolojilerimizin gerisinde başı çeken, kötülüktür! Dolayısıyla, nihayet, tüm stratejimiz, kötülüğün aracılığıyla
kötülüğün stratej isidir. Bu, homeopatik şekli altında, kötülüğün gerçekleşmesidir, eğer böyle söylenebilirse
Yine Lichtenberg karşımıza çıkıyor; siz ondan alıntı yapmaktan hoşlanıyorsunuz: Özgürlük kalır, çünkü o en kolay ideadır . . .
Verilmiş olduğu andan başlayarak en kolay, en çok kabul edilebilir ideadır, çünkü, daha önce ortaya çıkmamıştır.Ama bu özgürlük ideasının nasıl ortaya çıktığını
bilmek de ayrı bir sorun. Bir giz bu . . . Lichtenberg ayrıca diyor ki : "Aslında, açık olalım, insan özgür bir varlık değildir, bu karar hiçbir yerde yoktur. İnsan özgür değildir, ama bunun farkına varamaz ya da varmak istemez, çünkü bu böyle bir zihinsel çile ister. Öyleyse, özgürlük sonsuzluğa dek sürmek için tüm
şanslara sahip." Bu kolay çözüm bugün ancak çok daha kolay bir çözümle, yani, bir tür sayısal amaç, proglamlama,örgütlenme şemaları işlemlerinde dağılım adına özgürlükten vazgeçmeyle yeniden tartışma konusu yapılıyor. . . Bu yeni işlemci , özgürlüğüne pek önem vermiyor.
Lichtenberg yine diyor ki : "Özgürlüğü, iradeyi bugün en yaygın şekilde anlaşıldığı anlamda, kesin bir emir olarak geliştirmek, tüm öteki emirleri ortadan kaldıran bir onbirinci emir var etmek demektir." Çok güzel bir düşünce . . . Özgürlükle tüm emirlerin kaynağı dışa vurulmamıştır; bu, mutlak mutsuzluğun kaynağıdır,
her şeyden sorumluyuzdur! Bugün özgürlüğün bu kullanılma biçimi karşısında kimi tereddütler var, çünkü bunun birçok sonucunu sezinler gibi oluyoruz. Sanıyorum,"özgürlüğün karakteristik kullanımı, onu kötüye kullanabilmekte yatar," diyen yine Lichtenberg. Bir şeyin ortada olması şunu kanıtlar: Onu aşabilir ve ondan vazgeçebilirsiniz.
Bu bütünsel gerçeklik basit bir fiziksel düzeyde vardır, çünkü bu parçacıkların, parçaların gerçekliğidir, çünkü bu, içinde bir özne için tasarımcı bir bütünü yeniden yakalamak olanağı bile
olmayan şeylerin analitik gerçekliğidir. Tasarımın ötesindeyiz
-ya da berisinde- her durumda tasarımın dışındayız.
Nesnel gerçeklik tasarım türündendi, nesneye
ulaşmanın olanaksızlığına bağlıydı (Kantçı "kendinde
şey", Lacan'a göre "gerçek"). Burada, tasarımdan
kendini bağışık tutan bir dünyadayız. Sistemin kendisi
onun etkili, başarılı, kesin bir eleştirisini yapıyor.
Böylece gerçeklikten başka şey adına, örneğin yanılsama
adına yapılabilecek her türlü tasarım eleştirisini
ortadan kaldırıyor.
Evet, amacı, bir nesne aracılığıyla, nesnellik ilkesini ortadan kaldırıp bu nesneyi özne de olmayan başka bir şeye dönüştürmektir . . . Fotoğraf ediminde, nesne ile öznenin karşılıklı bir ortadan kaybolma biçimi vardır. Bugün, fotoğrafçının adıyla, konuyla, üslupla çoktan aşırı biçimde belirtilmiş ya da yan anlam verilmiş olmayan pek az fotoğraf görüyoruz. Adsız bir imge
görmek ender. .. Kimi eski fotoğraflar kimi zaman güzeldir, ama özellikle nereden geldikleri bilinmediği için; zamanı dolmuş bir dünyadan gelirler, izleri yoktur, hiçbir yerde belirtilmemişlerdir. Bu tür fotoğraflar görmek çok ender oldu ve başarılı bir fotoğraf sizi onu böyle görmeye zorlayan fotoğraftır. Kuşkusuz, arı
imge bir hayaldir, ama, umarım, gizi kaybolmamıştır.
Dün gece düşümde gerçekliği gördüm,
uyandığımda ne rahatlamaydı öyle!
STANISLAW LEC
Sayfa 6 - inkılâpKitabı okudu
Eğer bugün ona yeniden başvuruyorsam, bunun nedeni kuşkusuz yazıda ya da fotoğrafta aforizma biçimine dönüyor olmam... Nietzsche'nin aforizmaları çoğu zaman öyle bir yoğunluk taşır, ama yalnızca aforizma değil, ondan çok daha başka bir şeydir. Ne olursa olsun, Nietzsche'den aforizma açısından yararlanabilirsiniz, felsefe ya da ideoloji açısından değil...
Sayfa 9 - inkılâp / zamana aykırı parçalarKitabı okudu