Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol

Devlet, Parti, Toplum

Cumhuriyet'in Doğu'su

Ercan Çağlayan

Cumhuriyet'in Doğu'su Gönderileri

Cumhuriyet'in Doğu'su kitaplarını, Cumhuriyet'in Doğu'su sözleri ve alıntılarını, Cumhuriyet'in Doğu'su yazarlarını, Cumhuriyet'in Doğu'su yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Bölgede devlet teşkilatı ıslah edilerek planlı ve iyi işleyen bir devlet teşkilatı kurulmalı. Şarkî Anadolu’da yeni bir anlayışla işe girişilmeli, yeni bir sistem ve düzen kurulmalıdır. Adalet, iyi idare, köylüyü kalkındırmak ve devlete bağlamak yegâne hedef olmalıdır. Jandarma, tahsildar, ‘tembel ve hırsız memurlardan’ dolayı halk idareden nefret ettiğinden, halk devletten iyi idare, güler yüz ve yardım beklemektedir. Birkaç bin kişilik jandarma ve ordu mevcuduyla bölgede hâkim olunamayacağından halkla anlaşma yoluna gidilmeli, kendi vatanımızda, kendi kardeşlerimiz arasında adeta bir müstemleke devleti gibi yaşamak bertaraf edilmeli ve bölgede devletin muhatabı kim olursa olsun şiddet siyasetine son verilmelidir. (Maliye müfettişi Burhan Ulutan tarafından 15 Eylül 1947’de hazırlanan Cenup-Şark Anadolu Hakkında Bazı Notlar başlıklı rapordan)
Kanaatimize göre Türkiye’de en mühim milliyet meselesi Kürt meselesidir. Eldeki istatistiklere göre 31 vilayette muhtelif lehçelerle Kürtçe konuşan nüfusun sayısı bir buçuk milyonu geçmekte ve bunların büyük ekseriyeti bir kısım doğu ve cenupdoğu vilayetlerimizde İran, Irak ve Rus hudutlarında kısmen göçebe halinde ve kısmen de meskûn olarak yaşamakta ve birkaç kazada yüzde doksandan fazla bir ekseriyet teşkil etmektedir. Irkları, eski milliyetleri ne olursa olsun bunlarla aramızda milli birliğin en esaslı amili olan dil birliği yoktur. Bu realiteyi açık ve sarih olarak görmek lazımdır. Dağ Türk’ü, Yayla Türk’ü gibi tabirlerle bu hakikati kendi gözlerimizden saklamak zarardan başka bir şey getirmeyeceği gibi bunların Türk olduğuna da mazileri ne olursa olsun bugün ne kendilerini ne de başka bir kimseyi inandırabiliriz. Bunun için memleketin büyük bir kısmında yabancı bir unsurun toplu olarak yaşadığını bilmek ve itiraf etmek ve buna göre tedbirler almak zaruridir. Bu unsurun toplu bir halde hudut üzerine oturması ve her vakit dışarının iğvasına maruz bulunması bu husustaki uyanıklığımızı en yüksek dereceye çıkarmalıdır. (CHP Kars mebusu Cevat Dursunoğlu’nun 27 Mart 1944 tarihinde CHP Genel Sekreterliği’ne sunduğu rapordan)