Ebu Hanife ile İbn Şeybe'nin vefatları arasında geçen seksen beş yıllık süre, İslam düşüncesinin gelişiminde öyle önemli bir dönemdi ki, İslam diniyle alakalı hemen hemen her konunun temeli bu zaman dilimi içinde atılmıştır. Bu süre içinde hadislerin tedvininin yanısıra hadis ve fıkıh usülüyle ilgili de birtakım gelişmeler meydana gelmiştir. Bu gelişmeler fakihlerden ziyade muhaddislerin lehine olmuştur ve daha önceleri ehl-i re'ye karşı mağlup durumda bulunan ehl-i hadis, bu gelişmeler sayesinde kendine gelmiş ve ezici bir üstünlükle ehl-i re'yin önüne geçerek tarihe hicri üçüncü asrı "Hadis ilminin altın devri " olarak yazdırmıştır.
Sosyal koşulların sunduğu imkanlar çerçevesinde taraflar arasında ihtilafa neden olan en büyük bilimsel gelişme ve sebep, tarafların birinin hadislerin tedvini yıllarında, diğerinin ise hadislerin tedvini sona erip tasnifin altın çağının başladığı bir dönemde yaşamış olmasıdır.
Öte yandan Ehl-i hadis ve Ehl-i Rey ihtilafını anlamak, iki farklı düşüncenin dinimize kazandırdığı perspektifi ve beraberinde Müslümanlara getirdiği geniş uygulama alanını ve kolaylıkları da anlamak demektir. Meseleye bu yönden bakıldığında konunun bir problem olmadığı, sorunlara geniş çözüm imkanı getiren bir alan olarak İslami bilgimizi derinleştirdiği ve uygulamalarda da içimizi rahatlatan bazı kolaylıklar getirdiği de idrak edilmiş olacaktır. Okuyucuların bu yaklaşımla çalışmadan daha fazla istifade edeceğini umut ediyor ve hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.
