El-Medinetü’l Fazıla Gönderileri
El-Medinetü’l Fazıla kitaplarını, El-Medinetü’l Fazıla sözleri ve alıntılarını, El-Medinetü’l Fazıla yazarlarını, El-Medinetü’l Fazıla yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Adalet, her kim olursa olsun, insanın yolu üzerinde dikilen varlığın ezilmesidir.
Sayfa 137Kitabı okudu
İnsanda genel olarak idrak edilen şeye karşı duyulan eğilim (nuzû'), iradedir. Eğer o eğilim duyunun veya tahayyülün sonucu ise, genel bir adla, yani "irade" adıyla adlandırılır. Eğer o genel olarak düşünüp taşınmanın ve akılsal düşüncenin sonucu ise, ona "seçme" (ihtiyâr) denir. Seçme, özel olarak insanda bulunur; duyu veya tahayyülden doğan arzu, eğilim ise başka hayvanlarda da vardır.
Bilkuvve akılsallar, bilfiil akıl tarafından düşünüldükleri zaman bilfiil akılsallar olurlar. Ancak onlar kendilerini kuvveden fiil haline geçirecek başka bir şeye muhtaçtırlar.
Akılsal kuvvetin kendi türünden diğer organlara dağılmış ne yardımcıları, ne de hizmetkârları vardır. Onun hâkimiyeti sadece diğer kuvvetler, yani tahayyül kuvveti, duyu kuvvetleri ve beslenme kuvvetlerinin amiri olan kuvvetler üzerindedir.
Bir şeyin başka bir şeye bağıntısı, onun en aşağı türden bir niteliği ve bu şeyin tözünden en uzak olan bir arazıdır.
Bu var olanların [Ay altı varlıkları) düzeni şöyledir: Önce onların en az değerlisi gelir. Sonra kendisinden daha üstün bir varlığın olmadığı en üstün varlığa ulaşıncaya kadar daha az üstün olandan daha üstün olana doğru gidilir. Onların en az değerlisi, ortak ilk maddedir. Unsurlar bu ilk maddeden daha değerlidir. Onları sırasıyla madenî cisimler, bitkiler, dil ve düşünceye sahip olmayan hayvanlar, nihayet dil ve düşünceye sahip olan hayvanlar takip eder. Dil ve düşünceye sahip olan hayvanın üstünde, ondan daha üstün bir varlık yoktur.
İlk Olan, var olan her şeyin kendisinden varlığa geldiği şeydir. İlk Olan'ın özel varlığı ile var olmasından, zorunlu olarak, insan iradesi ve seçimi (ihtiyâr) sonucu varlığa gelmeyen bütün diğer var olanların, bazısı duyularla gözlemle- nen, bazısı ise akılsal ispatlarla (burhân) bilinen farklı varlık çeşitleri ile varlığa gelmeleri olayı çıkar. O'ndan varlığa gelen şeyin varlığı, ancak varlığını bir başka şeyin varlığına borçlu olan bir taşma (fayd) sonucudur ve O'ndan [İlk Olan] başka olan herhangi bir şeyin varlığı, O'nun kendi varlığından çı- kar (sudûr). Bu bakımdan O'ndan varlığa gelen şeyin varlığı hiçbir şekilde O'nun maksadı değildir.
O halde hiçbir var olan, İlk Olan'la aynı varlık mertebesinde olamaz. Çünkü iki zıt, her zaman bir ve aynı varlık mertebesindedirler.
Mutluluk insanın ruhunun varlık bakımından, güç alacağı maddeye ihtiyaç duymadığı bir mükemmellik derecesine ulaşmasıdır.
O, hem akıl hem mâkûl, hem âkil olan bir tek zattır ve bölünmez bir tek cevherdir.