Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu
Nuray YıldızSayfa Sayısına Göre Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu Sözleri ve Alıntıları
Sayfa Sayısına Göre Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu sözleri ve alıntılarını, sayfa sayısına göre Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Ateş, duman gibi görsel işaretler ile belirli sesler ve davul gibi akustik işaretlerden sonra, çeşitli maddelerin yan yana getirilmesi ile oluşan "madde yazısı", insanın isteğini anlatmak için kullanılan ve kalıcı olmayan iletişim araçları oldu. Dolmenler, menhirler, yolun yönünü belirleyen yere saplanmış değnekler veya yere dökülen çeşitli maddeler, iletişimde kullanıldılar.
Sayfa 2 - Türk Tarih Kurumu
Hece yazısı
Resimlendirilmeleri kolay tek heceli sözcüklerin ses değerlerini, aynı sesi taşıyan başka sözcüklerde geçen kelimeler içinde kullanarak, yazılması zor kavramlar ifade edildi. "Akrofoni" denilen bu uygulama ile sesler tesbit edilebildi ve bunun sonucunda, Eski Sümer, Mısır ve Sami metinlerinde görüldüğü gibi "fonetizm" yani "sesleşme" ortaya çıktı. Bu sistemin heceler ile ortaya çıkması, "hece yazısını" doğurmuştur. Bu şekilde ortaya çıkan hece yazısı sisteminde, ideogramlar, hece işaretleri, sözcükler ve onların başına konan belirleyici işaretler (determinatifler) vardır.
Sayfa 4 - Türk Tarih Kurumu
Mezopotamya'nın bütününde, çivi yazısı özellikle kil tabletler üzerine yazıldı. Mezopotamya'nın coğrafyasına bağlı olarak nehir alüvyonlarından elde edilen bu toprak, ona rekabet edecek başka malzemenin bulunmaması nedeniyle, Mezopotamya'nın yazı malzemesi ve kitabı haline geldi. Kilden başka tahta, fildişi, deri, balmumu gibi diğer malzemeler de daha az sayıda olmakla beraber kullanılmış olabilir. Ancak kilden daha az dayanıklı olanlar, günümüze ulaşamamıştır.
Sayfa 5 - Türk Tarih Kurumu
Sümerler'den kalan en eski metinler M.Ö. IV. bin yılın ortasına tarihlenir.
Sayfa 5 - Türk Tarih Kurumu
Cuneiforme
Kil tablet üzerine stylus ile çizilen kama şeklindeki çizgiler nedeniyle; yazı, çiviye (cuneus) benzetilmiş ve ona "çivi yazısı" (cuneiforme) adı verilmiştir. Böylece, başlangıçta bir resim yazısı iken, gitgide uzun çizgiler ve üçgenlere dönüşmüş ve bir hece yazısı olan çivi yazısı doğmuştur. Bu yazı, M.Ö. 2700 yılında gelişimini tamamladı.
Sayfa 6 - Türk Tarih Kurumu
Kil tablet
Kil tablet, killi topraktan yapılıyordu. Bunun için kum, balçık ve bitkisel topraktan oluşan özlü bir toprak gerekiyordu. Mezopotamya'da taş ve ağacın az bulunmasına karşılık, yazı için uygun kilin varlığı, bu malzemenin seçilmesinin başlıca nedenidir. Aynı topraktan yapılan tuğlaların inşaat ve diğer işlerde tercih edilmesi gibi, kil tabletin de kolay kolay zarar görmemesi ve özellikle pişirilenlerin yok olmaktan kurtulma şansı, onun yazı malzemesi olarak tercih edilmesini sağlamıştır.
Sayfa 9 - Türk Tarih Kurumu
İyi bir tabletin yapılabilmesi için kilin iyice yıkanması gerekiyordu. Bu amaçla kil suya konuyor, içindeki çakıl, kum ve diğer küçük maddeler dibe çöküyor, en altta kabın dibinde tabakalar halinde kil elde ediliyordu. Bunun yanında nehir yataklarında da doğal olarak iyi kalitede kil birikiyordu. Suların taşması sonucu gelen pislikler, suların çekilmesi ile sığ yerlere gidiyor, taş ve kum dibe çöküyor ve kil tabakaları oluşuyordu.
Sayfa 10 - Türk Tarih Kurumu
Kilin üzerine yazmak zor bir işlem olduğu için, herkes yazı yazamıyordu. Bu nedenle kâtipler, saraylarda, tapınaklarda ve tüccarların yanında özel bir yere sahip idiler. Yani kâtiplik, en yüksek ve devlet yönetiminin temel mesleği idi.
Sayfa 13 - Türk Tarih Kurumu
Mezepotamya'da kil tablet yazı malzemesi olarak kullanılırken, ağaç ve tahta tablet lüks malzeme idi. Ayrıca yörede kullanılan ve kil üzerinde gelişme ortamı bulan çivi yazısı, tahta üzerine yazmak için uygun değildi.
Sayfa 19 - Türk Tarih Kurumu
Mısır yazısı Kiş'de bulunan tabletlerdeki işaretlere benzetilmekle beraber, bu iki yazı Mezopotamya ve Mısır'da birbirinden bağımsız olarak ortaya çıkmış olabilir. İlkel tabletlerde sadece ideogramlar bulunurken, İlk Sülâle'nin başlangıcında ideogramlar, fonetik işaretler ve determinatifler yazıya girmiştir. Mısır hiyeroglifleri, yazının gelişiminin tamamlanmasında, resim yazısı olarak kalmış; buna karşılık Mezopotamya'daki resim yazısı, piktografik yazı, gelişerek çivi yazısına dönüşmüştür. Bunu, konumuz açısından şöyle açıklamak mümkündür. Çivi yazısının gelişmesi tamamen yumuşak kil üzerine çizgi çizmenin zorluğuna bağlı kalırken; Mısır'da kullanılan yazı malzemesi, papyrus, onlara sınırsız bir üstünlük sağlamış ve grafik sanatının gelişmesi için kâtibe imkân vermiştir.
Sayfa 23 - Türk Tarih Kurumu