Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu
Nuray YıldızEn Eski Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu Sözleri ve Alıntıları
En Eski Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu sözleri ve alıntılarını, en eski Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Başlangıcından itibaren, yazı ile yazı malzemeleri karşılıklı olarak birbirlerini etkilemişlerdir. Yazı taşıyıcılarının üzerine yazmaya yarayan kalemlerin de bu etkilemede rolü büyüktür. Örneğin taş üzerine yuvarlak şekillerden çok, köşeli, eğri şekiller yazmak daha kolaydı. Roma döneminde kullanılan Capital yazısı, büyük harflerden oluşan bir yazı ile, taş üzerine yazma tekniğinden doğmadı mı? Fırça ve kalemlerin kullanılmasının ise eğri harf biçimlerinin yazılması için daha uygun olduğu söylenebilir. O halde yalnız kitap değil, yazının biçimlenmesi de yazı malzemelerinin tümüne (yazı taşıyıcısı ile araç ve gereçlerine) bağlı olarak değişmiştir.
Sayfa 1 - Türk Tarih Kurumu
Ateş, duman gibi görsel işaretler ile belirli sesler ve davul gibi akustik işaretlerden sonra, çeşitli maddelerin yan yana getirilmesi ile oluşan "madde yazısı", insanın isteğini anlatmak için kullanılan ve kalıcı olmayan iletişim araçları oldu. Dolmenler, menhirler, yolun yönünü belirleyen yere saplanmış değnekler veya yere dökülen çeşitli maddeler, iletişimde kullanıldılar.
Sayfa 2 - Türk Tarih Kurumu
Hece yazısı
Resimlendirilmeleri kolay tek heceli sözcüklerin ses değerlerini, aynı sesi taşıyan başka sözcüklerde geçen kelimeler içinde kullanarak, yazılması zor kavramlar ifade edildi. "Akrofoni" denilen bu uygulama ile sesler tesbit edilebildi ve bunun sonucunda, Eski Sümer, Mısır ve Sami metinlerinde görüldüğü gibi "fonetizm" yani "sesleşme" ortaya çıktı. Bu sistemin heceler ile ortaya çıkması, "hece yazısını" doğurmuştur. Bu şekilde ortaya çıkan hece yazısı sisteminde, ideogramlar, hece işaretleri, sözcükler ve onların başına konan belirleyici işaretler (determinatifler) vardır.
Sayfa 4 - Türk Tarih Kurumu
Sümerler'den kalan en eski metinler M.Ö. IV. bin yılın ortasına tarihlenir.
Sayfa 5 - Türk Tarih Kurumu
Mezopotamya'nın bütününde, çivi yazısı özellikle kil tabletler üzerine yazıldı. Mezopotamya'nın coğrafyasına bağlı olarak nehir alüvyonlarından elde edilen bu toprak, ona rekabet edecek başka malzemenin bulunmaması nedeniyle, Mezopotamya'nın yazı malzemesi ve kitabı haline geldi. Kilden başka tahta, fildişi, deri, balmumu gibi diğer malzemeler de daha az sayıda olmakla beraber kullanılmış olabilir. Ancak kilden daha az dayanıklı olanlar, günümüze ulaşamamıştır.
Sayfa 5 - Türk Tarih Kurumu
Cuneiforme
Kil tablet üzerine stylus ile çizilen kama şeklindeki çizgiler nedeniyle; yazı, çiviye (cuneus) benzetilmiş ve ona "çivi yazısı" (cuneiforme) adı verilmiştir. Böylece, başlangıçta bir resim yazısı iken, gitgide uzun çizgiler ve üçgenlere dönüşmüş ve bir hece yazısı olan çivi yazısı doğmuştur. Bu yazı, M.Ö. 2700 yılında gelişimini tamamladı.
Sayfa 6 - Türk Tarih Kurumu
Kil tablet
Kil tablet, killi topraktan yapılıyordu. Bunun için kum, balçık ve bitkisel topraktan oluşan özlü bir toprak gerekiyordu. Mezopotamya'da taş ve ağacın az bulunmasına karşılık, yazı için uygun kilin varlığı, bu malzemenin seçilmesinin başlıca nedenidir. Aynı topraktan yapılan tuğlaların inşaat ve diğer işlerde tercih edilmesi gibi, kil tabletin de kolay kolay zarar görmemesi ve özellikle pişirilenlerin yok olmaktan kurtulma şansı, onun yazı malzemesi olarak tercih edilmesini sağlamıştır.
Sayfa 9 - Türk Tarih Kurumu
İyi bir tabletin yapılabilmesi için kilin iyice yıkanması gerekiyordu. Bu amaçla kil suya konuyor, içindeki çakıl, kum ve diğer küçük maddeler dibe çöküyor, en altta kabın dibinde tabakalar halinde kil elde ediliyordu. Bunun yanında nehir yataklarında da doğal olarak iyi kalitede kil birikiyordu. Suların taşması sonucu gelen pislikler, suların çekilmesi ile sığ yerlere gidiyor, taş ve kum dibe çöküyor ve kil tabakaları oluşuyordu.
Sayfa 10 - Türk Tarih Kurumu
Kilin üzerine yazmak zor bir işlem olduğu için, herkes yazı yazamıyordu. Bu nedenle kâtipler, saraylarda, tapınaklarda ve tüccarların yanında özel bir yere sahip idiler. Yani kâtiplik, en yüksek ve devlet yönetiminin temel mesleği idi.
Sayfa 13 - Türk Tarih Kurumu
Mezepotamya'da kil tablet yazı malzemesi olarak kullanılırken, ağaç ve tahta tablet lüks malzeme idi. Ayrıca yörede kullanılan ve kil üzerinde gelişme ortamı bulan çivi yazısı, tahta üzerine yazmak için uygun değildi.
Sayfa 19 - Türk Tarih Kurumu