Doğuştan Gelen Özellikler mi Çevresel Etkenler mi?

Gen Çeviktir

Matt Ridley

Gen Çeviktir Gönderileri

Gen Çeviktir kitaplarını, Gen Çeviktir sözleri ve alıntılarını, Gen Çeviktir yazarlarını, Gen Çeviktir yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Birinci dereceden kuzeniniz şizofrense, sizin riskiniz de ikiye katlanır. %1'den %2'ye çıkar. Üvey kardeşiniz ya da halanız şizofrense risk üçe katlanır %6'ya fırlar. Öz kardeşiniz hastaysa, bu risk %9'dur. Çift yumurta ikiziniz hastaysa risk %16'ya çıkar. Hem anneniz hem de babanızın hasta olması sizi %40 risk altına sokar. Tek yumurta ikiziniz şizofrense, hastalığın bilinen en yüksek risk oranına sahipsinizdir: sizin de şizofren olma riskiniz kabaca %50 olasılıktır.
Sayfa 124Kitabı okudu
Sigmund Freud'un kendisi psikoz hastalarının tedavisi konusunda temkinliydi. Bu durumun kendi yöntemlerini aştığına inanıyordu, gerçi paranoid şizofreninin bastırılmış eşcinsel eğilimler sonucunda ortaya çıktığı gibi arsız bir tahminde de bulunmuştu. Fakat analizlerin özgüveni ile gücü özellikle de Birleşik Devletlerde arttıkça, psikozla uğraşmanın cazibesi karşı konulmaz bir hale gelmişti.
Sayfa 120Kitabı okudu
Reklam
Çağdaş seçeneklere kıyasla "konuşarak yapılan tedavi" büyük bir ilerlemeydi. Fakat genelde olduğu gibi, psikanaliz haddini aştı, öteki açıklamaların sadece gereksiz değil aynı zamanda hem ahlaken hem de bütünüyle yanlış olduğunu da ileri sürdü. Akıl hastalıklarının biyolojik açıklamaları bir küfür haline gelmişti. Bütün etkin dinler gibi, psikanaliz de kendi hizmetinin gerekliliğine kanıt olarak kuşkuculuğu yeniden tanımlama maharetini gösterdi. Bir doktor reçeteye yatıştırıcı yazıyorsa ya da psikanalize şüphe ile yaklaşıyorsa, ancak kendi nevrozunu dışa vuruyor olabilirdi.
Sayfa 120Kitabı okudu
1920 ile 1970 arasında psikanalizin olağanüstü bir şekilde yayılması, tedavilerin başarılı olmasından değil pazarlamadan dolayıdır. Hastaları ile çocuklukları hakkında konuşan analistler, hastaların daha önce görmediği bir insanlık, şefkat sunuyorlardı. Öbür seçenekler uyku ilacı ile derin bir uykuya dalmak, insülin komasına girmek, beynin bir kısmının çıkarılması, elektroşokla sarsılmak gibi nahoş, bağımlılık yaratan, tehlikeli önlemler olduğu için bu tedaviler popülerlik kazandı. Çocukluktaki bilinçsiz, bastırılmış anıları eylem psikanalistler aynı zamanda psikiyatrinin de yönünü belirlemiş oldu. Aslında psikanaliz, hastalığı mutsuzluğu kadar ciddi olmayan, kanepede yatarken hayat hikayelerini anlatmak için iyi para ödeyecek kişilere de hizmet edebilirdi artık. Birleşik devletlerde, palazlanan karlı özel muayeneler, psikanalistlerin psikiyatri mesleğini yavaş yavaş ele geçirip kendilerine mal etmelerinin itici gücüydü.
Sayfa 120Kitabı okudu
Genler sizi zeki yapmaz; öğrenmekten hoşlanmanızı sağlarlar. Bundan hoşlandığınız için, o işe daha fazla mesai harcarsınız, zekileşirsiniz. Doğa, yetiştirme mevhumu üzerinden etki eder. İnsanları açlıklarını tatmin edecek çevresel etkenleri aramaya iterek etki eder ancak. Çevre, küçük genetik farklılıkları büyütür, atletik çocuğu ödüllendirileceği sporlara yönlendirir, akıllı çocuğu ödüllendirileceği kitaplara iter.
Sayfa 110Kitabı okudu
IQ yaklaşık olarak %50 oranında "duruma göre genetiktir": %25'i ortak çevreden etkilenir: %25'i bireye özgü çevresel etkenlerden etkilenir. Bu yüzden zeka kişiliğe kıyasla aile etkisine daha açık duruyor. Entelektüel bir aile ortamında yaşamak, bir entelektüel olma şansınızı yükseltir.
Sayfa 107Kitabı okudu
Reklam
İkiz çalışmalarının büyük başarısına rağmen, insan davranışlarının birçok özelliğinin düşük bir kalıtılabilirliğe sahip olduğu anlaşıldı. Mizah anlayışının kalıtılabilirliği düşüktür: Evlatlık alınan kardeşlerimiz mizah anlayışı farklılık göstermezken, birbirinden ayrılmış ikizleri mizah anlayışı nispeten farklıdır. İnsanların beslenme tercihlerinin zar zor kalıtsal olduğu görülüyor. Beslenme alışkanlığımız küçük yaşlarda yaşadığımız deneyimlerle oluşur, genlerden kaynaklanmaz (sıçanlarda da böyledir).
Sayfa 104Kitabı okudu
Olumsuz bir çocukluk kişiyi belirli bir kişiliğe mahkum etmez. Çevresel belirlenimcilik, genetik belirlenimcilik kadar kalpsiz bir amentüdür.
Sayfa 103Kitabı okudu
Kişilik vücut ağırlığı kadar kalıtsaldır. Bir çalışmaya göre iki kardeşin vücut ağırlığı arasındaki bağıntı %34'tür. Anne baba ile çocuklar arasındaki bağıntı biraz daha düşüktür. %26'dır. Bu benzerliğin ne kadarı birlikte yaşamalarına, aynı yemekleri yemelerine bağlıdır, ne kadarı ortak genlerinin olmasına bağlıdır? Pekala, aynı ailede büyüyen tek yumurta ikizlerinin arasındaki bağıntı %80'dir, birlikte büyüyen çift yumurta ikizlerinin benzerliği sadece %43'tür, yani genler ortak beslenme alışkanlığından daha önemli olmalı. Evlatlık alınanlarda durum nedir? Evlatlık alınan çocuklarla evlatlık alan anne babalar arasındaki bağıntı yalnızca %4'tür. Aynı aile içinde kan bağı bulunmayan kardeşler arasındaki bağıntı ise %1'dir. Bunun aksine, farklı aileler tarafından büyütülen tek yumurta ikizleri ağırlıkları açısından yine de %72 benzerlik gösterir.
Son zamanlarda yapılan bir çalışmada Bouchard, bireylerin ne kadar köktenci olduğunu inançları ile ilgili anketler yaparak ölçtü. Ayrı büyütülen tek yumurta ikizlerin arasındaki bağıntı %62'dir; ayrı büyütülen çift yumurta ikizleri için aynı bağıntı sadece %2'dir. Bouchard, dindarlığı daha geniş bir ölçekte belirtmek için tasarlanmış farklı anketler kullanarak bu çalışmayı tekrarladı, yine güçlü bir sonuç elde etti: %58'e karşı %27.
370 öğeden 21 ile 30 arasındakiler gösteriliyor.