''Kendini izle. Bakışlarını etraftaki şeylerden çevir ve kendi içine bak. Felsefenin çırağına yönelik ilk talebi, budur işte. Senin dışındaki şeylerden söz etmez. Yalnızca senden söz eder.''
''Düşünme söz konusu olduğunda, bütün deliller, suskun kalırlar. Zira delilin bizzat kendisi, düşünme fiiline dayanır. Tek tek bazı gerçekler kanıtlanabilse de, kanıtlamanın kendisi kanıtlanamaz.''
Bilinçlenen bir çocuğun ya da canlıların en alt kademesinde yer alan bir hayvanın, bilinç içeriğini araştırmıyoruz. Zira bu konuda felsefe yapan insanın tecrübesi yoktur. Demek ki, ilk olarak tespit etmemiz gereken şey, filozofun felsefi düşünmenin başlangıcındaki bilinç içeriğidir.
Von Hartmann