İslam'da Fikir ve Davet Önderleri
Ebu’l Hasan NedviSözler ve Alıntılar
10 numara bir tespit
Gazali yönetici kadroların yanlışlarında, âlim sınıfın ihmalinin payı olduğunu kabul eder.
O, bu konuda:
"Halkın bozulması idarecilerin bozulmasıyla, idarecilerin bozulması da âlimlerin bozulması ile orantılıdır. Görevini yapmayan âlimlerin bulunduğu toplumlarda, idari kadrolar çekinmediklerinden toplum ile birlikte ifsad olurlar.”
Gazali, iyiliği emredip kötülükten men etmek, zalim sultana karşı hakkı söylemek, ödevlerini unutan âlimleri sert bir dille eleştirmek gerektiğini söylemektedir. O buna sebep olarak, ilim erbabının makam, mansıb ve menfaat hisleri ile yöneticilere yanaşmalarını görür.
Sayfa 240 - Risale YayınlarıKitabı okudu
İslâm dini son dindir ve kıyamete kadar var olmaya devam edecektir. Bu nedenle İslâm'ın temel kaynakları olan Kur'an-ı Kerim ve Hadis-i Şerifler üzerinde düşünmek herkesin görevidir. İslâm'ı güçlü kılan ikinci güç ise Peygamber Efendimizin (sallallâhü aleyhi ve sellem) izlerini takip eden örnek şahsiyetler dir. Bu şahsiyetler, her asır ve mekânda ortaya çıkmış şahsiyetlerdir.
... Kötülüğe karşı ses vermeyi, zalimlere hakkı söylemeyi onlardan öğreniriz. Bu din mensubuna hikmetli bir özellik kazandırır.
Böyle şahsiyetler hiçbir dönem ümmetin arasından eksik olmamıştır. Daima insanlığa yol göstermişler ve daima vahyin çizgisini, Peygamber Efendimizin yolunu takip etmişlerdir.
"Her nîmetin şükrü kendi cinsindendir."
İmam Gazali İhya-u Ulumiddin adlı eserinin bir başka yerinde şöyle demektedir:
"Zenginlerin bir kısmı malları süratle artarken onları cimrilikleri sebebi ile infak edemezler ve maddi harcamaları gerektirmeyen oruç, gece ibadeti ve Kur'an okumakla meşgul olurlar. Şüphesiz ki bunlar aldanmışlardır. Öldürücü cimrilik bütün varlıklarını istila etmiştir. Cimriliği yenmek zorundadırlar.
Onların nafilelerle fazilet kazanmaya çalışmaları, vücuduna yılanın dolandığı birinin, midesindekileri hazmedebilmek için şurup hazırlamasına benzer."
Sayfa 251 - Risale YayınlarıKitabı okudu
Âlimler ve Din Adamları
Gazali, yanlışların yaygınlaştığı bir toplumda en büyük görevin âlimlere düştüğünü anlar. Çünkü toplumun içine düştüğü sıkıntıların sebeplerinden birisi bu kitlenin görevini yapmamasıdır. İnsanların âhiret âlemine karşı ilgisiz kalmalarının ve kalben hasta bir hal almalarının sebeplerini de gözden geçirir:
"Toplumun içinde bulunduğu bunalımlara çözümler getirecek olan tabibler yani âlimler, ağır hastalığa yakalandıklarından tedavi yapamaz hale gelmişlerdir." Demiştir.
Sayfa 239 - Risale YayınlarıKitabı okudu
İmam Gazali mukaddimesinde şöyle demektedir: "Zeka ve akıllarına güvenip etrafındaki insanlardan kendilerini büyük gören bir kısım insanın İslâm'ın temelini teşkil eden ibadetleri terk ettiklerini, namaz kılmadıklarını, dinin esaslarını küçümsediklerini, şeriatın hükümlerine karşı ilgisiz kaldıklarını, dini hükümleri önemsemediklerini, zan ve akla dayalı bir takım bilgiler ile Allah'ın hükümlerini çiğnediklerini, arkalarındaki insanları dâlalete sevkedip ahiret âlemini inkar ettiklerini gördüm."
Sayfa 224 - Risale YayınlarıKitabı okudu
Günümüze ne kadar da benziyor
Hidayet yolunun takipçileri ve rehberleri, peygamberlerin varisleri olan âlimlerdir. "Zaman ise böyle âlimleri yok etti; geride yalnızca taklitçi bir zümre kaldı. Onlar ise şeytana kanarak, azgınlığa ve sapıklığa düştüler; maddi menfaat sevdasına kapıldılar. Bu hal, bütün işlerin tersine dönmesine, iyiliğin kötü, kötülüğün ise iyi olarak kabulüne ve ardından dini kurumların yok olmasına, yeryüzünde hidayet ışığının sönmesine sebep oldu."
İmam Gazali (Rh.a.)