İttihat Terakki ve Kürtler
Naci KutlaySözler ve Alıntılar
Kürdistan" gazetesinde, 1902 Jön Türk 1. Kongresi'ne ilişkin uzun bir yazı yayınlandı. Abdurrahman Bedirhan'la İttihat ve Terakki'ciler arasındaki sıcak ilişkiler de zaman zaman dile getirildi. "Kürdistan" gazetesi bir süre için İttihat ve Terakki'nin matbaasında basıldı. Mem-ü Zin ve Şerefname gibi Kürt edebiyatının seçkin eserlerinden bazı bölümler gazetede yayınlandı. İttihat ve Terakki'ciler arasında Ahmet Rıza çevresindeki Türkçü eğilim ağırlık kazandıkça, "Kürdistan" gazetesinde yayınlanan ve Kürt milliyetçiliğini önde tutan yazıların sayısı da giderek arttı. C. Celil bunu İttihat ve Terakki'cilerin zamanla daha radikal bir çizgi sürdürmelerine bağlıyor.
Sayfa 63Kitabı okuyor
1830 sonrasında, Kürdistan'ın Botan bölgesinde, imparatorluğa karşı sürekli olarak başkaldıran Bedirhan ailesinden birçok aydın yetişti. İstanbul'da yaşamaya zorunlu kılınan ailenin ikinci kuşağından çok kimse, orduda subay ve yönetimin üst düzey görevlerinde bulunuyorlardı. 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında, Bedirhanilerden çok kimse İttihat ve Terakki hareketine ilgi gösterdi ya da içinde yer aldı. İttihatçılar yönetime geldikten kısa bir süre sonra, baskıcı ve Türkçü anlayışlarını uygulamaya koydukça, bunlar da karşıt konum aldılar.
Sayfa 85Kitabı okuyor
Abdülhamid'in Kürdistan'a hızlı bir biçimde asker gönderme amacının demiryolu yapımına öncelik verilmesine yol açması hususunu uzun yıllar sonra İsmet Paşa'nın, anılarında "Dersim sorunu" konusuna değinirken de görüyoruz; "Dersim meselesini nihayet demiryolu halletti," diyecektir İsmet İnönü.
Sayfa 40Kitabı okuyor
İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin nakarat şeklinde tekrarladığı "hürriyet", Şerif Mardin'e göre, yalnız soyut bir kavram olarak kalmış, somutlaştırılamamıştı. Programını halka benimsetmeyi ele almayınca, halka rağmen onu idare etmeyi düşünen totaliter bir elit grup hareketi olmak zorunda kalmıştı. Birlik, milli kültür ve milli burjuva yaratma, İttihat ve Terakki'nin en önemli istemleriydi. Böyle olunca, istedikleri halde, Osmanlıcılığı sürdüremiyorlardı. Nitekim, giderek Türkçü-Turancı oldular
Sayfa 145Kitabı okuyor
İttihat ve Terakki'nin, halkı yanlarına almaktan çok, "güce" dayalı "iktidar" olma anlayışını Yalçın Küçük de dile getirir. "İttihat ve Terakki, ciddi bir kuruluştur; halkın güce tapındığına inanıyor. Kendisini güçle donatarak halkı yanına çekmeyi ciddi bir politika olarak sürdürdü..."
Sayfa 148Kitabı okuyor
İmparatorluk sınırları içindeki halklar baskı ve despotluktan yakınmaları nedeniyle İttihat ve Terakki'de yer almaktaydılar. Bütün bu değişik halkların etkin kişi ve gruplarının ortak amacı rejimi devirmekti.
Sayfa 119 - Birinci İttihat Terakki Kongresi ve SonrasıKitabı okuyor
Ayrıca, başlangıçta Jön Türkler ne kadar gizlemeye çalışsalar da, onların "Türklük" yanlarını sezen Kürtler, kuşkulu ve mesafeli kaldılar.
Sayfa 60Kitabı okuyor