Edebiyat ve Yaşlılık
Bir çınar yaşından dolayı övgüye değer bulunurken bir insanın yaşından dolayı değersiz görülmesini anlamak mümkün değildir. Koca bir gölge ve derin bir serinlikten başka nelere sahiptir yaşlılar gençlerde olmayan. Her ne kadar Ebu’l-Atâhiyye şiirinde, “Keşke gençlik bir gün geri dönseydi de yaşlılığın bize neler yaptığını ona anlatsaydık,” dese de yaşlıların gençlere yaşlılığın sıkıntılarından başka anlatacağı kim bilir neler vardır.
“Anti aging” çağrılarıyla çalkalanan bir dünya yaşlılardan olsa olsa özgüvenini çalabilir. Ancak ebedî gençliğin nerede bulunacağının farkına varanlar bu büyük tuzağa düşmekten kurtulabilirler. Herkesin genç olacağı bir başka dünyanın bizi beklediğini bilmek az şey midir yaşlılık günlerinde. Ebedî gençlik, yalnız geleceğin değil, bugünün de müjdesidir.
Sanat verimliliği açısından baktığımızda gençliğin her zaman avantaj olmadığı da bir başka gerçektir. Rilke, gerçek şiirin gençliğin aldatıcı ateşinden sadır olamayacağını çok iyi biliyordu. “Ah gençken yazılan mısraların kıymeti nedir ki! Beklemeliydi. Bütün bir ömür boyu, mümkünse uzun bir ömür boyu, mana ve lezzet toplamalıydı ve sonra tamamen sonunda belki iyi on mısra yazılabilirdi. Çünkü mısralar, insanların sandıkları gibi, hisler değil, (His pek erken başlar.) tecrübelerdi…”
Yaşlılıkla işe yaramazlığı birbiriyle özdeşleştirmek kadar büyük bir aymazlık yoktur. Bu bakış aynı zamanda insanın kendi geleceğini inkârı anlamına gelmektedir. Yaşlılığı iflas olarak gören bir neslin bugünkü kazancının da bir değeri olamaz. Hayatı bir bütün olarak ele almadıkça ona anlam vermek zorlaşacak, belki de insan daha gençlik yıllarında iflasını ilan edecektir varoluşunun.
Karabatak bir ilki gerçekleştirerek insanın dünyaya gelmesiyle başlayan yaş almak sınavını bir edebiyat dosyası yapıyor. Edebiyat gözüyle yaşlılığa bakmanın geleceğimizi tazeleyeceğini düşünerek yapıyor bunu. Zira Türkiye’de yaşlı sayısı hızla artıyor. Yakında on milyon yaşlımız olacak. Edebiyat insanı, hayatını ve evrenle ilişkisini konu edindiğine göre yaş almak gerçekliğini elbette mesele edinmeliydi.
Yalnız yaşlılara değil, her yaş grubundan bireye aldığı yaşın değerini edebiyatla göstermenin önemli olduğunu düşünüyoruz. Yaş almanın “İyi ki doğdun,” klişesi dışında yeni bir anlamla kavranması gerekiyor. Zira “Yaşama sevinci” ifadesinin içini yalnız eğlence ikonlarıyla dolduramayız. Bir başka pencereye ihtiyacımız var ruhun gizli bahçesine ulaşabilmek için. Bir başka anlam vermeye doğum günlerimize.
Edebiyat ve Yaşlılık dosyamızda Prof. Dr. Ahmet Nedim Serinsu, “Yaş-almak: Yaş-almayı Öğrenmeli İnsan!”, Prof. Dr. Erol Göka, “Genç Kalmanın Yüceltilme Çağında Yaşlılık”, Dr. Fatma Turan, “Sağlıklı Yaşlanma Sürecinde Psikolojik İyi Oluşun Önemi”, Psikolog Gökhan Ergür, “Ölümle Doğar İnsan”, Prof. Dr. Ertuğrul Aydın, “Edebiyatın Kütük Defterindeki Yaşlılık Metaforu”, Hümeyra Yabar, “Yaşlılığın Işıldayan Dorukları”, Sümeyra İkiz, “Hikmet – Wisdom – Bilgelik”, Ali Akif Sivrikaya, “Yaşlı Yetişkinler ve Sosyal Hizmet”, Merve Büyükçapar, “About Schmidt Filmi ve Ömrümüzün Son Demi”, Hande Aydın, “Yaşlılık ve Eşya”, İsmail Aydın, “Günbatımı” ve Ünal Çelik “Aklı Başa Yaş mı Getirir?” yazılarıyla yer alıyor. Ayrıca dosyamızda konuyla ilgili iki röportajımız var: Derya Atsan, Akdeniz Üniversitesi’nde ülkemizin ilk gerontoloji bölümünü kuran Prof. Dr. İsmail Tufan’la, Sezai Demirci ve Reyhan Demirci ise Pendik Akbal Yaşlı Bakım Merkezi müdürü Melisa Ulutaş’la konuştu.
“Seyretme eylemindeyken onun mahiyetini de düşünmeli, neden ve nasıl gerçekleştiğini kavramalıyız,” diyen İhsan Kabil, bu sayı Rahşan Tekşen’in konuğu oldu. Projektör sayfamızda ise “Hikâyeyi olay ya da durumda değil, onlara rengini veren duyguda görüyorum,” diyen Demet Şahin yer alıyor.
Karabatak’ın zengin muhtevasını bu kısacık sunuşta vermek mümkün değil. Bunun için sayfalarımızda dolaşmaya başlayabilirsiniz.
63. sayımızla okurlarımıza bir kez daha merhaba diyoruz.
