"öğretmenin görevi, öğrencide bizzat bişey icadetme merakını uyandırmak, bu gayeye hizmet eden, yaratmaya elverişli araçların kullanılmasını doğru olarak çocuğa öğretmektir. Yaratmaya yarayan araçlara kitaplar da dahildir, ezberlememek şartıyla..."
İyi bir eğitim ortamı hazırlandığında her insan kendine, toplumuna yararlı bir birey ve yurttaş olabilir. Eğitiminden sorumlu olanların görevi , insanları iyi-kötü diye ayırmak değil, her insanın başarılı olabileceği ortamı hazırlamaktır.
En güç koşullarda bile, çok yönlü, özgürleştirici, yaratıcı, katılımcı eğitim yapılabilir. Eğitimde, "koşullar düzelsin, bunları da yaparız" anlayışı yanlıştır, aymazlıktır.
Tonguç'a göre, köy sorunu ne tek başına bir eğitim
sorunu , ne de bir kalkınma sorunu idi.Sorun, eğitimi ve kalkınmayı da içeren kapsamlı bir köy insanını "bilinçlendirme ve canlandırma" sorunu idi.