Günün birinde insanlık idealinin tahakkuk ettirilmeyeceğini kabul etmek doğru değildir. Beşeriyetin,günün birinde bu mesut neticeye erişmesi gayri varit değildir.
Mustafa Kemal
Erzurum, bütün dost ve düşman dünyaya şu parolayı haykırmıştı. Ya bağımsızlık, ya ölüm!
Türk, hür yaşayacak, ölürken dahi hür ölecekti. Mustafa Kemal gibi, Rauf gibi iki kahraman bu imanla gidiyorlardı.
Ancak yangınların kemiremediği tahta ve mertek parçalarını yıkıntıların altından çıkararak yakıyor ve soğuktan donmamanın umarını arıyorlardı. Birçoğu da yalnız umutlarının sıcaklığıyla ısınmaya çalışıyordu.