En Eski Meryem Xan Sözleri ve Alıntıları
En Eski Meryem Xan sözleri ve alıntılarını, en eski Meryem Xan kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Dengbejler
Sevgiliye mektup, kıza ve oğula ağıt, anne ve babaya hasret kokan namelerimizin yerini sesleri ile dolduran ve dilimize dolayıp kendimize fisıldayıp da kimseye söyleyemediğimiz aşkmızı, hasretimizi ve nice gizli duygularımızı bağıra bağıra sevdiklerimize ulaştıran hayat yolculuğumuzdaki bu gizli kahramanlar bizimle var olmaya devam edeceklerdir.
Dengbejler
Halkın içinden çıkan ve tamamen kendilerini halkın tarihine, kültürel değerlerine ve günübirlik sorunlarına adayan halk dengbêjleri, halka mal olmuş efsaneleri, kahramanlıkları, mitolojik olayları stran formatına sokarak edebi ve şiirsel bir dil ile tekrar halka aktarmaya çalışarak bunların unutulmasının önüne geçerler. Halk dengbêjleri diğer dengbêjlere göre daha realist, hümanist ve daha az menfaatçidirler, çünkü onlar sırtını halka dayar ve halk da onları yalnız bırakmaz. Onlar nereye giderse gitsin onlara mutla- ka kapısını açan bir dengbêj divanı vardır. Halk dengbêjleri gerçek anlamı ile halkın acılarını sırtlayıp hamallık yaparken, düğünde, dernekte ve seyranda halkın elinden tutup halayının başını çeker ve en güzel düğün şarkılarını halk için söyleyip halkın gönlünü mest ederler.
Bizden önceki atalarımız ve düşünürlerimiz; "Söz uçar, yazı kalır" demiştir. Şüphesiz bu söze katılmamak mümkün değildir. Fakat bu söz ondokuzuncu yüzyıldan önce Kürtler için fazla bir ziyana mahal vermemiştir, zira yazının hayatımızdaki yeri çok daraltılmış ve adeta yasaklanmıştı. Bu büyük eksikliği Kürdistan'daki büyük İslam âlimleri, hafızlar, dengbêjler ve masal anlatıcıları büyük ölçüde gidermiştir. Kürtler kültürlerinin yok oluşunu izlemek yerine o zamanın en mantıklı kurtuluş yolu olarak gördükeleri sözlü edebiyat alanında o kadar iyi çalışmış ki, neredeyse çocukları bile dengbêjlik yaparak Kürt sözlü edebiyatına çok erken yaşta katkı sunmaya başlamıştır.
Tarihini ve kültürünü yazıya döktüğünde baskıyla karşılaşan Kürtler, o zamanın zor şartlarına göre en geçerli çareyi hafız, âlim, masal anlatıcıları ve dengbêjlerin güçlü belleklerinde bulmuştur. Kürdistan'daki dengbêjler kendi aralarında görev dağılımı yaparcasına yaşadığı, hayat bulduğu, acısı ve tatlısıyla her şeyine katlandığı yaşam bölgesindeki olay, destan, kavga, yiğitlik ve unutulmaz âşkların yanı sıra gündelik hayatta önemli bir yer tutan düğün ve yasların ezgilerini, hüzün ve şen taraflarını insanların güçlü hafizalarına kazanmıştır.
"Gurê manco" gibi
Lorik
Kürt kadınlarının sözlü edebiyat ürünü olan ninni ya da Kürtçesi ile lorik, annelerin çocuklarını uyutmak amacıyla söyledikleri ser best slow dörtlüklere denir. Botan bölgesinde her ne kadar serbest okunsa da bazı yerlerde manzum ve mensur dörtlükler ve uyaklı şiirsel tarzda da söylenirler. Bazı annelerin bazen günlük hayatı bazen de bir yerel kahramanın hikâyesini veya şarkısını söyleyerek çocuklarını uyuttukları görülmekle birlikte, bazı annelerin de çocuklarını korkutarak uyutmaya çalıştığı ve bunun için bazen kötü adamların isimlerini veya kisa hikâyelerini anlattıkları da çok görülmüştür.
Bir mecliste bin kişi oturmuş olsa da Meryem Xan, Mihemed Arifê Cizîrî, Seid Ağa ve Kewis Ağa gibi dengbêjlerin sesi duyulduğunda herkes susar ve can kulağı ile onları dinlerdi. O günü hiç unutmam. Gulizar Hanım'ın isteği üzerine Meryem Xan, "Mihemedo Ronî" adlı o meşhur kılamını bizim için seslendirdi. Meryem Xan, stranını hüzünle karışık bir ruh hali ile seslendirip bitirdiğinde gözlerinden yaşlar inip yanaklarına kadar süzülmüştü..