Mesnevi Şerhi
İsmail Hakkı BurseviMesnevi Şerhi Gönderileri
Mesnevi Şerhi kitaplarını, Mesnevi Şerhi sözleri ve alıntılarını, Mesnevi Şerhi yazarlarını, Mesnevi Şerhi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
“Ey padişah! Senin hazinende olmayan dört şey getirdim. Yokluk, hâcet, âcizlik ve yakarış.”
Beyâzid-i Bestâmî
Sayfa 413
Sana iller gibi izhâr-i muhabbet idemem
Ben seni iki gözüm cân u gönülden severin
Veysî
Sayfa 243
Binde biri kulağıma girmez
On iki ilmi dinledüm kerrât
Sayfa 242
Yakınlık sıkıntısı uzaklık sıkıntısından daha fazladır. Ciğerler yakınlık sıkıntısından dolayı kanla doludur. Her yakınlıkta bir kaybetme korkusu vardır. Uzaklıkta ise kavuşma ümidinden başka bir şey yoktur.
Sayfa 107
Bişnev! Önce İşit Sonra Gör!
.
Tab'an (tabiat itibarıyla) sem (işitmek) basardan (görmekten) ve basar (görmek) dahî kelâmdan (konuşmaktan) mukaddemdir (önce gelir.) Nitekim rahm-ı mâderde (anne karnında) cenine ibtidâ (önce) hâsıl olan his sem (işitme) kuvvetidir.
...El-hâsıl "Bişnev" (dinle/işit) ile emreyledi. Zirâ sem (işitme) sıfatı sâir sıfattan mukaddemdir ve sâlik (yolcu) dahî rahm-ı mâderde (anne rahminde) cenîn gibidir, vilâdet-i sâni'ye (ikinci defa doğmaya) ehildir.
Sayfa 97
İki Kere Doğmak
.
“İki kere doğmayan semâların melekûtunun sırrına vâkıf olamaz.”
İsâ aleyhisselam
Alıntı bu kadar. Fakat buna biraz açıklık getirmek gerekiyor. Bu kitapta cümle yukarıdaki gibi geçiyor. Nitekim muharref olsa da, Yuhanna İncili'nde aynı cümle kısmen korunmuş olarak yer alıyor. Şöyle ki:
“Bir kimse sudan ve ruhtan doğmadıkça Allah’ın melekûtuna giremez.” (İncil, Yuhanna, bab 3, ayet 6; Kitab-ı Mukaddes, Eski ve Yeni Ahit)
İncil konusunu kapatıp Niyâz-ı Misrî'ye geçelim. Onun bir eserinde bu söz şöyle geçer:
“İki kere doğmayan cevâhir-i eşyâyı anlayamaz, nefsini ve Hakk’ı tanıyamaz.” (İsâ aleyhisselam)
Niyâz-ı Misrî bunu şöyle açıklar:
“Bu iki kere doğmanın ilki anasından, diğeri ise kendinden doğmasıdır.”
Niyaz-ı Mısrî, Hızır-Musâ kıssasına vurgu yaparak ilk doğmanın anadan, ikinci doğmanın daha evvel tüm ilimlere vâkıf olduğunu düşünen Hazret-i Musâ’ya Hazret-i Hızır tarafından Allah’ın emriyle ledünn ilmine dair ince hikmetler ve manaların öğretilmesi veya gösterilmesi ile uyanışı olduğuna işaret eder.
Yani iş dönüp dolaşıp ledünn ilmine geliyor. Âdem aleyhisselam'dan itibaren tüm kitaplar bu ilimden haber vermişlerdir, ama ancak muhatabı anlar. Zirâ bu ilim Allah vergisidir, çalışarak elde edilemez. İstersen 3000 kitap oku!
Sayfa 97
Rızk iki nevîdir, biri rızku'l-yevm (günlük rızık/yeme-içme) ve biri dahî gıdâ-ı ervâhtır (rûhun gıdâsı/rızkıdır.)
Sayfa 95
Lugât-i Arabiyye ile Lugât-i Fârisiyye'nin ehl-i cennet lisânı olmakta iştirâkleri vardır.
Sayfa 94
Elif-i kâmetini nûn eyle
Var fünûnun yürü cünûn eyle
Kim ki bâ gibi münkesir olmaz
Noktanın ilmi doğrulup gelmez
İsmâil Hakkı Bursevî
Sayfa 93
Cümlenin mânâsı bir nokta, bu tekrar nedür?
Nesimî
Sayfa 91
Kişinin kemâli (olgunluğu), nakil (ilmin, kitapların) çokluğunda veya akıl kuvvetinde değildir. Aksine, maksadına ulaşmadadır.
Sayfa 90
Önsöz
İsmail Hakki Bursevî, XVIII. yüzyılda yaşamış, kişiliği ve eserleriyle yaşadığı devirde tanınmış bir mutasavvıf ve şairdir. Onun en önemli iki eserinden birisi olan Rûhü'l-Mesnevî (diğeri Rûhü'l-Beyân) Mevlana'nın Mesnevisinin ilk 748 beytine yaptığı hikemi bir şerhtir.
Rûhü'l-Mesnevî, Mesnevinin 25.000 beyit olduğunu düşündüğümüzde çok az bir bölümünün şerhi olmasına karşın oldukça geniş açıklamalarıyla kendinden sonra gelenlerce sıkça başvurulan bir eser olmuştur. İsmail Hakkı Bursevî'nin bu eseri, Türk dilinin XVIII. yüzyıldaki durumu hakkında bir fikir vermesinin yanısıra, o dönemde yapılan bir çalışmanın özelliklerini göstermesi bakımından da ayrıca önemlidir.
Sayfa 7 - İNSAN YAYINLARI ☪ İkinci baskı: İstanbul, 2006