Paulikan Tarihi hakkındaki genel kabul gören yorumu yeniden
değerlendirme düşüncesi bana ilk kez Profesör Austin P.Evans tarafından
Columbia Üniversitesi’nde ortaçağ heretikleri üzerine yapılan bir
seminerde bizzat kendisi tarafından dile getirilmişti. Konu hakkında
çalışan diğer araştırmacıların da karşı karşıya kaldığı temel problemle
kısa sürede ben de yüzleşmek zorunda kalmıştım. Bu problem Yunan ve
Ermeni kaynaklarının yarattığı çelişkili ikili yapı ve Ermeni kaynaklarının
önerdiği şekliyle Paulikanizm’in gnostik-düalist bir tarikat görüntüsüyle
uyum içinde olmayışı yüzünden ortaya çıkmaktadır. Elinizdeki çalışmada
ana hedef Paulikanizm’in kökenleri, doğası ve tarihçesi üzerine mevcut
kaynakların tümünün yeniden değerlendirilmesi olarak belirlenmiştir.
Doğası gereği böylesi bir çalışmanın kesinlik içermeyen ve parçalar
halinde bir yapıda olması ve kuşkusuz eldeki kanıtların da yetersizliği
değerlendirildiğinde mevcut problemlerin bazıları için kesin kenarları
olan bir çözüm üretilememiş olması normal karşılanmalıdır. Bu
çalışmadaki temel amaç Paulikanizm’in Ermenistan, Fırat havzası ve
(Constantinople) İstanbul’daki erken dönem gelişimi hakkındaki mevcut
bilgiyi bir araya getirmektir.
