Roman Teorisi
Philip StevickEn Eski Roman Teorisi Sözleri ve Alıntıları
En Eski Roman Teorisi sözleri ve alıntılarını, en eski Roman Teorisi kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Romancı ise, yeryüzünde insanların kurduğu krallığın içinde yer alan insanın yaşadığı bütün maceraların tarihçisidir. Romancının yarattığı bu yeryüzü krallığı, onun karakterlerinin ayakta durabildiği, tökezlediği ve öldüğü bu âlem, gerçeğe sadık kalınarak yazılan bu tarih içinde yer almalıdır. Bütün bunların ahenkli bir bütün içinde yer alması, gerçekten büyük bir başarıdır. Hatta insanı tanımayan bir yüreğin aptalca hevesinden kaynaklanmıyorsa, ciddi bir niyet ve dikkatle başlatılan böyle bir teşebbüs bile, çok şerefli bir istektir. Çünkü aptalların düşüncesizce hücum ettikleri bu yere sükûnetle adım atmak bile, cesaret ister. Çok ünlü ve başarılı bir Fransız romancısının söylediği gibi, "Bu, çok zor bir sanattır."
Sayfa 34 - Akçağ YayınlarıKitabı okudu
Son yıllarda "estetik uzaklık" denilen bir kavram çok yaygındır. Estetik uzaklık, okuyucunun eserde ifade bulan normları benimsemesinden doğar. Şüphesiz ki, bu faydalı terimi, okuyucu veya seyircinin bir sanat eserinde yaratılan dünya içinde koybolma derecesi olarak tanımlamak yerinde olur.
Sayfa 90 - Akçağ YayınlarıKitabı okudu
Bir romanın özünü oluşturan değişme sürecini anlamak ve ona gereken tepkiyi göstermek için, bu süreçle ilgili sebep ve şartları bilmemiz gerekir. Bir insanın hareketlerinin sebepleri -hiç olmazsa en yakın sebepleri- o insanın dış dünyayı algılayış şeklinde, maksat ve hedeflerin tabiatında, içinde yaşadığı çevre şartlarında bulunur. Öyleyse bir romanın özünü oluşturan değişme sürecindeki farklılıkları anlamak ve tanımlamak için, göz önünde tutmamız gereken üç değişken unsur bunlardır: Romanın başkişisinin ruh durumu, karakter ve davranışları, çevre içindeki durumu.
Sayfa 135 - Akçağ Yayınları, 2. BaskıKitabı okudu
Merhamet Uyandıran Yapı Tipleri
Merhamet duygusu uyandırmayı amaçlayan bu yapının tipik örneklerinde, herhangi belli bir kusuru veya kusuru olmaksızın talihsizliklere uğrayan bir roman karakterinin çektiği ızdıraplar hikâye edilmektedir. Bu tip yapılarda ekseriya roman başkişisi, irade zayıflığından, saflığından ve kusurlu düşünce şeklinden dolayı ızdırap çeker. Romanda bu çeşit yapının merhamet duygularımıza hitap ettiğini vurguluyorum, çünkü roman başkişisi için, kısa süreli ümitlerimize rağmen, hissettiğimiz uzun süreli korkularımı, çektiği ızdıraplardan dolayı, ona merhamet duymamıza sebep olacak şekilde gerçekleşir. Bu, natüralist romancıların tercih ettikleri bir yapı tipidir.
Sayfa 142 - Akçağ Yayınları, 2. BaskıKitabı okudu
Trajik Yapı Tipleri
Sempati duyduğumuz bir roman başkişisi, kendisini değiştirebilme güç ve potansiyeline ve sağlam iradeye sahip olduğu halde, yaptıklarından ve sebep olduklarından sorumludur. Eğer böyle bir kişi, talihsizliğe uğrarsa, verdiği yanlış bir karar ve ciddi bir hatadan dolayı, bu talihsizliğin bir kısmından kendisi de mesuldür. Sonuçta bu kişi, yaptığı hatayı düzeltemeyecek kadar geç bir sürede anlarsa trajik yapıya sahip bir eserle karşı karşıyayız. Trajik hikâyelerde de, acıklı hikâyelerde olduğu gibu, roman başkişisinin kötü talihi karşısında uzun süre korku içinde kalırız ve hatasını anlamasına rağmen, korktuklarımızın başına gelmesinden dolayı ona acırız.
...
Başarılı trajik yapıya sahip olan eserler, tek elimizin parmakları kadar sayıca azdır: Oedipus Rex, Antigone, Othello, Hamlet, Lear, Jullius Caesar, bunlar arasında sayabileceğimiz eserlerdir.
Sayfa 142 - Akçağ Yayınları, 2. BaskıKitabı okudu
Cazalandıran Yapı Tipleri
Bu yapıya sahip olan hikâyelerde, esas itibariyle, iğrenç amaçlarından dolayı, sempati duymadığımız bir karakter söz konusudur. Bununla beraber, bu tip karakterler, sağlam iradelerinden, üstün zekâlarından dolayı hayranlığımıza mazhar olabilirler ve hak ettikleri bir talihsizlikten dolayı ızdırap çekebilirler. Şeytanî zekâya sahip olan veya Machiavel'in felsefesini benimsemiş olan bu kötü kahramanlar, Elizabeth devri ve sonraki devir yazarlarının benimsedikleri bir tiptir. Dr. Faustus, Malfi Düşesi, xıx. yüzyıl romantiklerinden Byron, Huysmans, Goethe ve bu gibi yazarların tekrar canlandırdıkları Milton'un Şeytan'ı bu kötü kahramanlar arasındadır.
Sayfa 143 - Akçağ Yayınları, 2. BaskıKitabı okudu
Duygusal Yapı Tipleri
Bu yapılarda ortak olan özellik, sempatimizi kazananroman başkişisinin, acıklı yapılarda olduğu gibi büyûk ızdıraplar çektikten sonra, talihini tehdit eden engelleri aşıp sonunda başarılı olmasıdır. Bu tip yapıların okuyucuda uyandırdığı duygusal tepki, acıklı tiplerin uyandırdığı tepkinin zittıdır, çünkü kısa süreli korkular yaşatırken, uzun süreli ümitler gerçekleşir ve eserin sonunda faziletin hak ettiği mükafatı görmesi, okuyucuya mutluluk ve rahatlık verir. Bu tip yapılarda eserin başından sonuna kadar roman başkişisinde hiçbir değişiklik olmadığı gibi, etken olmaktan ziyade, edilgen oluşu, bu çeşit bir duygusal tepkinin asıl sebebi olarak düşünülebilir. Başkişinin ne iyi ne de kötü olan talihi, karakterindeki veya düşünce şeklindeki herhangi bir özelliğe dayanır.
Sayfa 144 - Akçağ Yayınları, 2. BaskıKitabı okudu
Takdir Duygularımızı Uyandıran Yapı Tipleri
Bu tip roman başkişileri, maddi bakımdan kayba uğradıkları halde, şan ve şeref bakımından kazançlıdırlar. Bu tip yapılarda uzun süre beslediğimiz ümitler, duygusal yapılarda olduğu gibi, gerçekleşirken, esasta hissettiklerimiz kendi kendisini aşan bir insana karşı duyulan saygı ve takdirdir.
Sayfa 144 - Akçağ Yayınları, 2. BaskıKitabı okudu
Vasat bir yazar, içinde yaşadığı çağın kusurlarını taşıdığı ve perspektifini ifade ettiği halde, büyük bir yazar, çağının çok üstünde noktada yer alır ve onun insan ve olaylarını bu noktadan seyreder. Çünkü büyük bir yazar, daima, zannettiğinden daha çok gerçeği yansıtır. Onun işlediği konuların altında, kullandığı dil ortamının ve üslubun sınırlılıklarına rağmen, insanın evrensel tecrübesi parıldar.
Sayfa 219 - Akçağ Yayınları, 2. BaskıKitabı okudu
Her romancının eseri, ister kendi zamanının meselelerini ele alsın, isterse bu meselelerden fildişi bir kuleye kaçışı temsil etsin, açıkça veya imâ yoluyla yazıldığı zamanın sosyal olaylarının bir yorumudur. Hatta ütopyalar bile, esasta yaşayan gerçeğin negatifini verirler ve yazarın kendi zamanında kötü olarak nitelediği şeyleri yansıtırlar. En bağımsız bir yazar bile, çelik kancalarla yaşadığı devrin ruhuna bağlıdır.
Sayfa 220 - Akçağ Yayınları, 2. BaskıKitabı okudu
Roman, uzun bir yolda taşınan bir ayna gibidir. Bu ayna, bir an için mavi gökyüzünü yansıtırken, bir an sonra ayaklarımızın altındaki çamur ve su birikintilerini yansıtır. Çantasında böyle bir ayna taşıyan adamı ahlâksızlıkla itham etmek yerine, üzerinde çamurlu su birikintileri bulunan yolu veya yolda suyun birikip çukurların oluşmasına izin veren sorumlu kişileri suçlayınız.
Stendhal, Kırmızı ve Siyah
Sayfa 326 - Akçağ Yayınları, 2. BaskıKitabı okudu
Karakter
Romanda esas karakter, sahip olduğu potansiyelleri eserin sonunda gerçekleştiren, olgunlaşma potansiyeline sahip bir saflıktan sonra, hayatın gerçeklerini kabullenen bir olgunluğa erişen kişidir.
Sayfa 22