ÖNSÖZ
Tıp alanında çok eskiden beri bazı epidemiyolojik yaklaşımlar görülebilir, ancak çağdaş epidemiyolojik yöntemlerin kullanımı ve gelişimi 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren başlamıştır. Yirminci yüzyılda özellikle 1950'lerden günümüze dek epidemiyolojik kavramlar ve yöntemler sürekli gelişmekte kullanımları yaygınlaşmaktadır. Bu bilimsel yaklaşım sadece tıp alanı değil, tüm sağlık mesleklerinde de kabul görmüştür ve bunun sonucunda bilime önemli katkılar olmaktadır. Özellikle “Kanıta Dayalı Tıp” kavramı çerçevesinde tıp ve sağlık alanında doğru tanı, tedavi ve koruma uygulamaları için geçerli kanıtların epidemiyolojik yöntemlerle elde edilebileceği gerçeği bu alanlarda çalışan akademisyenler, klinisyenler ve yöneticiler tarafından kabul edilmiştir. Bu kabul sonucu epidemiyoloji kavramı ile yöntemlerinin öğrenilmesi ve uygulanması konusunda hem dünyada, hem de ülkemizde ilgi ve talep artmaktadır.
Ülkemizde sağlık alanındaki tüm bilimsel çalışmaların-araştırmaların-hizmetlerin niteliğini yükseltmek için gerek Sağlık Bakanlığı, gerek üniversitelerimiz ve diğer kurumlarda hizmet sunan, eğitimci, araştırmacı ve yönetici olarak çalışanlar çaba göstermektir. Bu çabaların başarılı olabilmesinin ön koşulu sağlık sorunun ne olduğu, dağılımlarının tanımlanması, nedenlerinin doğru saptanması, en uygun-güvenli tedavi ve koruyucu çözümlerin belirlenmesi ve sunulan hizmetlerin değerlendirilmesinin yapılmasıdır. Tüm bu çalışmalar için tanımlayıcı, analitik, müdahale, metodolojik araştırma yöntemlerinin kullanılması ile araştırma planlama ve uygulama, verileri doğru analizi ile değerlendirme ve sonuçların doğru yorumlanması gerekir. İşte tüm bunlar çağdaş epidemiyoloji disiplini içinde öğrenilir.
Temel Epidemiyoloji disiplini/yöntemleri sağlığın her alanında uygulanabilir, örneğin kanser, kardiyovasküler hastalıklar, bulaşıcı hastalıklar, iş sağlığı, genetik, farmakoloji, çevre, sosyal epidemiyoloji vb. alanlarında uzmanlaşmış epidemiyologlar bu alanlara özel çalışmaları ile bilime önemli katkılar yapmaktadır.
Kitabın birinci kısmında epidemiyolojinin gelişimi, kullanım alanları ile araştırma yöntemleri, sağlık göstergeleri, bulaşıcı hastalıklar epidemiyolojisi ve salgın inceleme; ikinci kısmında araştırma planlaması, anket yöntemi, örnekleme; üçüncü kısmında ise epidemiyolojide sık kullanılan bazı istatistiki kavramlar ve yöntemlere ilişkin temel bilgiler çeşitli kaynaklardan ve kendi deneyimlerimden yararlanılarak sunulmuştur. Daha ayrıntılı bilgiler için her kısım sonunda verilen ana kaynaklardan yararlanılabilir.
Biz Türk kadınlarına çağdaş yaşamın gereği olan başta eğitim olmak üzere tüm haklarımızı bahşeden Atatürk'ümüze sonsuz minnet duygularımı sunuyorum. Benim varlığımın nedeni olan, iyi bir eğitim almamı ve erdemli bir insan olmamı sağlayan anne-babamı rahmet, saygı ve şükranla anıyorum. Bana emeği geçen tüm hocalarıma saygılarımı sunuyorum. Akademik çalışmalarımda beni destekleyen eşime ve bize mutluluk veren kızıma sevgilerimi gönderiyorum. Bu yapıtın tüm sağlık görevlilerine çalışmalarında yardımcı ve yararlı olmasını diliyorum.
Prof. Dr. Sabahat Güven Tezcan, MPH, Dr.P.H.
