Türk Tefekkürü Tarihi
Hilmi Ziya ÜlkenTürk Tefekkürü Tarihi Gönderileri
Türk Tefekkürü Tarihi kitaplarını, Türk Tefekkürü Tarihi sözleri ve alıntılarını, Türk Tefekkürü Tarihi yazarlarını, Türk Tefekkürü Tarihi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Türkler âlemi birbirinin zıddı olan, fakat birbirini tamamlayan iki prensip ile izah ediyorlardı. Bunlar da "Gök Tanrı" ve "Asra Yer" idi. Hakikatte her şey bir feza (chaos) halinden ibaret iken sonradan vuzuh kazandıkça gök yerden, aydınlık karanlıktan, erkek cevher dişi cevherden ayrılmış ve birbirine tamamıyla zıd olan bu kuvvetlerin tekrar birleşmesinden kişi, yani ilk insan vücut bulmuştur. Orhon kitabeleri Türk kozmogonisini iki satırla şöyle hülasa ediyor: "Öze kök Tengri, asra yagız yer kılındıkta, ekin ara [sı] kişioğlu kılınmış."
Sayfa 29 - Yapı Kredi Yayınları
Âsur kitabelerinde
hükümdar millete ancak kendi kudretini göstermek istediği zaman
hitabeder. Orhon kitabelerinde Türk kağanı zaferin şükranını
söylemek, fakat aynı zamanda noksanlarını ona bildirmek
için millete hitabeder. 6 6 Görülüyor ki Âsur kitabelerinde
hükümdar, kavminin üzerinde bir ceberut, bir ezici kuvvet gibi
ölduğu halde; Orhon kitabelerinde Türk kağanı, Türk budununun
üzerinde bilgisi ve cesareti ile bir yardımcı, kendini sevdiren ve
saydıran bir hamidir. İşte bundan dolayıdır ki Âsur kitabelerinin
tahlilinden bir nevi hikmet çıkarmak kabil olmadığı
halde, Orhon kitabelerinin tahlili diğer unsurlarla birlikte bize
bir Türk hikmetinin esas hatlarını vermektedir.
Orhon kitabelerinde evrenin doğumu
Öze kök Tengri, asra yagız yer kılındıkta, ekin ara[sı] kisioğlu kılınmış.
Sayfa 29 - YKY
