Ey, insan denilen ağaç! Üzerinde yaşadığın toprağa kök sal! Ye, iç, büyü, yemiş ver! Yalnız dirin değil, ölün bile işe yarasın! Öldüğün vakit yurdunun toprağına toprak kat; yurdunun toprağı seninle çoğalsın!
Bellenmiş, çiğnene çiğnene yassılaşmış öyle klişeler vardır ki artık anlamadan kullanmaya başlamışızdır: "Paris modası, Amerika modası" gibi. "Modası, modası!" ama ne zamana kadar sürecek bu kulluk, kölelik modası?
Gerçekte olmakta olanlara akıl gözüyle baktığımız zaman yalnız mantığımız ilgilenir. Olmakta olanlara sanat gözüyle baktığımız zaman bütün şahsiyetimiz ilgilenir. Roman ilmin bittiği yerde başlar. Milli romanı olmayan milletlerin iç oluşları dilsiz kalır.
Edebiyatçı! Türk'ün dinmez, tükenmez ilham kaynaklarına karşı nankör olma; tarlanın başına git, boştan dilabının kıyısına otur, balıkçı kahvelerine git, çıkmaz sokaklara gir, halka karış, halktan ilham al. Sonra durma yarat, yepyeni bir Türk edebiyatı yarat!
Türk erkeği! Kadınına baş değil, eş ol! Türk kadını! Dişi değil, ana ol! Türk, kadın! Kendinde büyük olanlara manikürlü ve boyalı tırnaklarını uzatma; kalk, büyüklerinin elini öp, öptüğün eli başına koy! Türk! Ahlakta kendine dön!..
1) Irk, biyolojik bir gerçektir. Irkın taşıyıcısı uzvî verasettir. Irk, hayvanî bir olgudur.
2) Milliyet, sosyal bir gerçektir. Milliyetin taşıyıcısı içtimai veraset, yani ananedir. Milliyet, ahlâkî bir olgudur.
"Gelenek" değişmeyen, yani bütün zamanlarda canlı ve kuvvetli kaşan örfleri tanımak demektir. Halbuki "muhafazakarlık" değişme zorunda olan ölü örflere bağlılıktır.
Sana tükenmek bilmeyen bi hazine, kurumak bilmeyen bir pınar, bir enerji kaynağı bildireyim: inanmak! İnanmak; fakat kimsenin inanmadığı şeylere değil, bütün didinme, savaşma tarihinin hak ve hakikat olarak inandığı bir şeye inanmak: dilinin özlülüğüne, dileğinin diriliğine, milletinin ululuğuna ve elindeki emanetin kutsallığına inanmak. İşte bunlara inan!..
Millet birliği halka gitmekle, medeniyeti halka götürmekle olur. Dil, ahlâk, zevk, muaşeret, pedagoji, felsefe gözünü halka çevirmelidir. Türkleşmelidir.