"Nazilerin ne kim olduğunu biliyor, ne de Yahudilerle bazı Almanlara neden bu kadar düşman olduklarını anlayabiliyordu. Yalnız okudukça hem Muazzez, hem Nastenka, hem Ruth olabileceğini duyabiliyordu kendinin. Yani hem Müslüman, hem Ortodoks, hem de Musevi. Ya da hem Türk, hem Rus, hem Yahudi. Beş on kitap okumakla, ayrı ayrı uluslardan, ayrı ayrı dinlerden insanların, yaşayıp ölürken, sevip sevilirken birbirlerinin eşi olduklarını anlayabilmişti."