Yakın Çağlar Tarihi

Fourier
Bir başka Fransız hayalci sosyalisti Charles Fourier (1772-1837), bir ticarethanede kâtipti. Eserlerinde, tüccarların namusa aykırı yöntemlerini ve spekülasyonlarını özel bir kinle suçladı. Kapitalist üretimin rekabetini, plansızlığını ve düzensizliğini kınıyordu. Fourier, kapitalist yöntemde bütün işçilerin işsizliğe ve açlığa mahkûm olduklarını, ürünleri yaratanların kendileri olmalarına rağmen yoksulluk içinde yaşamak zorunda bırakıldlklarını yazıyordu. Kapitalist yöntemde, toplumun her üyesinin Çıkarlarının başkalarınınkiyle çeliştiğine ve aynı zamanda bunların ortak çıkara ters düştüğüne işaret ediyordu Fourier.

Kapitalist toplumda, "Doktor mümkün olduğu kadar fazla hasta; kanun adamı her aile için bir duruşma ister. Mimar, bir kenti kül eden yangınlar; camcı ise evlerin camlarını kıran dolu yağmasını düşler..

Bu durumu değiştirmek için Fourier, kapitalist toplumu değiştirmeyi öneriyordu. Herkesi falanjlar (ortaklıklar) örgütlemeye ve bunlar için planını kendisinin yaptığı yeni kuruluşlar yapmaya çağırıyordu. Bu falanjların konutları, tarlaları, tarım işletmeleri ve ahırları, insanların dağınık yaşadıkları köy ve kasabalarınkinden bambaşka bir nitelikte olmalıydı.

Falanjın üyeleri, Fourier'in falanster (geniş üretim birliği) adını verdiği ortak evde yaşamak zorundaydı. Çalışma, bir plana göre düzenlenmeliydi; falanjın bütün üyeleri bu çalışmaya katılacaklardı. Çalışmanın daha çekici ve daha az yorucu olması için işçi, çalışma türünü günde birkaç kez değiştirmek ve daha iyi sonuçlar elde etmek için öteki işçilerle rekabet halinde olmak zorundaydı.

Ne var ki falanjlar, bazı kapitalist ilişkileri sürdürüyorlardı. İşletmelerin gelirleri, falanjın üyeleri ile kapitalistler arasında pay ediliyordu. Emek ve emekçilerin payı kârların üçte ikisiydi, geriye kalan üçte birlik payı, falansterlerin yapımına para yatırmış olan kapitalistler alıyordu.

Saint-Simon gibi Fourier de sınıf mücadelesini reddediyordu. Avrupa'da, falansterlerin yapımı İçin gereken parayı vermeye hazır birçok zenginin bulunduğuna inanıyordu. Bu yüzden de I. Napolyon, bankacı Rotschild ve Öteki para babalarına mektuplar yazdı, kendisine yardımda bulunmalarını rica etti. Hatta kabul saatlerini bile belirtti ve evinde oturup, ona göre dünyanın değiştirilmesine katkıda bulunacak zengin insanların ziyaretlerini bekledi. Ne var ki bütün bekleyişleri boşa çıktı.

"Bütün insanlar eşit doğarlar. Tanrı hepsine hayat, özgürlük ve mutluluk isteği gibi bazı devredilmez haklar vermiştir."

Kapitalist toplumda, "Doktor, mümkün olduğu kadar fazla hasta; kanun adamı, her aile için bir duruşma ister. Mimar, bir kenti kül eden yangınlar; camcı ise evlerin camlarını kıran dolu yağmasını düşler..."

"Özgürlük kavgasında ölen ölmemiştir aslında..."

Hayatta büyük bir şey yapmak için tutku sahibi olmak gerektiğini unutmayınız.

Dijon'da aç işçiler ve köylüler ekmek istiyorlardı. Kentin kumandanları onlara şöyle cevap verdi: "Tarlalarda otlar çoktan çıktı, gidin yiyin!"

İngiliz hükümeti, Osmanlı padişahıyla gizli bir anlaşmaya vardı; İngiltere, Rusya'nın tehditlerine karşı Osmanlı Devleti'ni korumak bahanesiyle, Kıbrıs adasının İngiltere tarafından işgaline padişahı razı etti. Bu sayede Doğu Akdeniz'in stratejik noktasını ele geçirdi.