kök

Kuyara, alışılmış tatları sürüp gitmesindeki rahatlıktır. Daha da genişletilebilir. Düşünmeden uyuyuvermek. Biteviye geçen günlerin kolaylığı. Ya adako? Ağaç dalındaki, gövdeden ayrılma eğilimini fark ettin mi bilmem? Hep öteye öteye uzar. Gövdenin toprağa kök salmış rahatlığından bir kaçıştır bu. Özgürlüğe susamışlıktır. Buna ben "ağaç dalı kompleksi" diyorum. Genç hastalığıdır. Çoğunlukla Kuyara dişidir. Adako erkek. Pek seyrek cins degiştirdikleri de olur. Ağaç dalı kompleksine tutulmuş kişi tedirgindir. İnsanların ağaç dallarını budayıp gövdeye yaklastırdıkları gibi, yakınları onun içindeki bu Adako'yu da budarlar. Onu gövdeden ayırmamak için ellerinden geleni yaparlar. Kimi insana ne yapılsa yararı olmaz. Asi daldır o. Ayrılır. Balta işlemez ona.
....

"Mübadele sorunları, mübadillerin iskanıyla ilgili sorunlar yıllarca devam etti. Mübadiller, gittikleri Yunanistan'da ve geldikleri Türkiye'de büyük sıkıntılar yaşadılar. Arkada bıraktıkları taşınmaz mallar ve geldikleri ülkede kendilerine verilecek taşınmazlar hakkında işlemlerin yapılabilmesi için vekaletnameler verdiler. Bu karmaşık işlemler üç uzun yıl devam etti. Yoksulluktan başka hastalıktan ölümler oldu. İki tarafta da uyum sorunları yaşadılar. Fakat sonunda yerleştikleri ülkeye entegre oldular, kök saldılar. 

Mübadele insani açıdan çok dramatik olmakla beraber, bence isabetli bir karardı. Kıbrıs'ta Saraybosna'da yaşanan kanlı olaylara baktıkça, mübadelenin ağır, ıstıraplı fakat isabetli bir ameliyat olduğunu düşünüyorum. Lozan'ın mübadele hükümleri, Ege'nin iki yakasında uluslaşmanın en önemli safhasını oluşturdu."

Ama, lanet olsun, neden hep genellikle yapılan (ya da benim genellikle yaptığım ) bir şeyi yapmak zorunda olayım? Çevremi kuşatanların, ne denli arkadaşlarım olsalar da, kölesi değilim, dün yaptığım, önceki gün ya da geçen ay yaptığım şeyin kölesi de değilim! Zencilere karşı ayrım gözeten insanlarla kuşatılmış olarak yaşıyorsam, bu da bana gerçek değilmiş gibi görünüyorsa, niçin onlara öyküneyim? Peki ya borç para alıp geri vermemeyi alışkanlık haline getirmişsem, ama davranışımı değiştirip bir anda dürüst biri olmaya başlayamadığım için her seferinde daha çok utanıyorsam? Bir alışkanlığın,ne kadar kök salmış olursa olsun, bana uygun olmaması mümkün olabilir mi?

İnsan da ağaca benzer. Ne denli yükseğe ve ışığa çıkmak isterse, o denli yaman kök salar yere, aşağılara, karanlığa, derinliğe, kötülüğe.

"Yüzünüz gülsün biraz, vatanımıza gidiyoruz vre..." diyordu.
Nereye gittiklerini haykırır gibi söylüyordu ama, geride bıraktıklarını dile getirecek gücü bulamıyordu kendinde.
"Doğduğumuz, büyüdüğümüz, bin bir sevinç ve üzüntüyle yoğrularak üzerinde yaşadığımız memleketimizden koparılıp, bilmediğimiz diyarlara göçüyoruz. Ve o diyarların adına vatan diyoruz. Köklerinden sökülmüş ağaçların başka topraklarda kök vermesi kolay mı?"
Söyleyemedi bunları Omorfia. İçine gömdü hepsini...

Tüm yaşamını bir ağacın karşısında geçirebilirmişsin gibi geliyor, onu tüketmeden, anlamadan, çünkü anlayabileceğin bir şey yok; sadece ona bakarak. Bu ağaç hakkında eninde sonunda söyleyebileceğin tek şey bir ağaç olduğudur; bu ağacın sana söyleyebileceği tek şey de bir ağaç olduğudur: kök, sonra gövde, sonra dallar, sonra da yapraklar. Ağaçtan daha başka bir hakikat bekleyemezsin. Ağacın sana önerecek bir ahlakı, sana verecek bir mesajı yoktur.