Kitabın adından anlaşıldığı gibi bir mecburiyet insanı nasıl psikolojik olarak bu kadar etkiler? Paulanın Ferdinandı gitmemesi, sisteme boyun eğmemesi için onu uyarmaya, uyanırmaya çalışması fakat girdiği o savaş psikolojisinden çıkamayışı sürekli ikilemde kalması gerçekten iyi anlatılmıştı. Paula seni burda tutan bir şey yok mu derken Ferdinandın aşkını hatırlamayıp hala gelen o mektubun psikolojisinden çıkamayışı...Kızdığım yer Ferdinandın terk edildiğini anladığında birden tüm suçu Paulaya atıp kendini bir nevi rahatlatmaya çalışmasıydı. Kadın daha ne yapsın Ferdinand? Zaten eşi de gidince geriye gitmekten başka da çare kalamayınca yola çıktı bir de ne görsün Paula onu bekliyor. Ama hâlâ aynı düşünce? Bir şaşır değil mi terk edildiğini sanarken senin gitmemen için uğraşan bir kadın var seni orada bile gitmemen için telkin ediyor ama sen orada onunla tartışmaya girecek kadar ödlek bir adamsın Ferdinand neyseki kitabın sonunda geç de olsa aklın başına geldi. Paulanın onca şeye rağmen vefakarlığı sırf ona daha yakın hissetmek için resimleri alt kata indirmesi... Gerçekten psikolojileri iyi anlatılmıştı keyifle okudum.
