Büyük savaşla beraber kutsallık sağlayıcı kaynaklarda bir değişim göze çarpmaya başlar. Türkiye'de değil, tüm dünyada, kutsallaşan “bilim, medeniyet, insanlık” gibi kavramlar (yani o dönemki modern insanın kutsalları) sorgulanır hale gelmiştir. 19. yüzyıl boyunca tüm ideolojilerde gözlemlenen bilimin ve medeniyetin gelişmesi vasıtasıyla
Öncelikle Berkes'in hatırlattığı gibi 1908 Devrimi'nde “Türk halk yığınları olaya ilk kez olarak din açısından değil, politik açıdan tepki” göstermiştir. İttihatçılar da her devrimde olduğu gibi, sistemin eski meşruiyet odaklarına meydan okumuş ve onları yerlerinden etmiş oldukları için, kendilerini ve iktidarlarını meşrulaştıracak yeni
Sayfa 171Kitabı okudu
Müridizme karşı çıkan Avar Ecesi: Bahu Bike.
Avar hükümdarı Bahu Bike Hanım'a haber gönderen Gazi Molla, ondan kafir işgalcilere karşı destek talep etti ancak Bahu Bike bu talebi reddetti. Han'ın ölümünden sonra idareyi ele alan bu dirayetli kadın, üç oğlunun naibi olarak görev yapıyordu. Kocası, yıllar önce topraklarını Ruslara vermişti. Bahu Bike, bu toprakları Rusların adına
Az sayıda Müslüman düşünürün kullandığı İttihadı İslam ya da Rabıtatül İslam gibi deyimler, Pan'cı akımlarla (Panslav, Pangerman, Panhellen gibi) çalkalanan Avrupa'da, Panislam korkusunu doruğa ulaştırdı. Eski bölünmüşlük aynen devam ettiği ve ortada tek bir güçlü devlet kalmadığı halde sömürgelerinde Panislam yuvaları aramaya başladılar. Bulamayınca Yıldız Sarayı'nda bir gizli merkez bulunduğu tezi ileri sürüldü. Onları bu korkusunu iyi fark edip Panislam'ı sadece korkuluk olarak başarıyla kullanan II. Abdülhamid'i devirmek için yoğun kampanya sürdürüldü. Oysa bütün araştırmalar Sultanın iki düzine bile ajanı bulunmadığını ortaya çıkardı. Ayrıca, III. Selim'in Tipu Sultan olayında, Sultan Abdülmecid'in Hint ayaklanmasında Halifeliğin etkisini İngilizler lehinde kullanması gibi Abdülhamid de Amerikalılara, Filipinler'deki Müslümanları itaate davet için yardım vaadinden geri kalmamıştı. İslam toplumları dinamizmlerini öyle kaybetmişlerdi ki, kendi içlerinden yükselen Panislamcı sloganlara rağmen, bir Avrupa devletinin katkısı olmadan Panislamı bile yapacak durumda değillerdi. Yapmadığı halde adı Panislamcı diye çıkan II. Abdülhamid'in yerine geçen İttihatçılar başlangıçta Osmanlı Birliği'ni savundular. Gelgelelim bütün cemaatlerde uluscu eğilimler öyle gelişmişti ki Meşrutiyetin ilanıyla birlikte İstanbul'da Çerkezlikten Arnavutluğa, Lazlıktan Kürtlüğe, Rumluktan Ermeniliğe, Araplığa kadar her akımın ideolojisi piyasaya sürüldü. Osmanlılığı tek savunan Türk unsuru kalmıştı.
Sayfa 41 - Boyut YayınlarıKitabı okudu
Laik Pan-Arabizm devleti ve Birleşik İslam Devleti fikirleri
Suudi Arabistan’ı, petrol rezervlerini bütün yurttaşlar arasında eşit biçimde paylaşan tek bir pan-Arap devletine dönüşmesi gereken tarihi bir feodal yapı olarak gören Nasır’ın laik Arap ulusalcılığına ilişkin fikirleri el-Suud için ölümcül bir tehlike taşıyordu. Bu pan-Arap rüyasına karşı uygulanabilir tek alternatif global İslam devleti yani ümmet fikriydi.
Kendi saldırgan tavırlarını Arapların İsrail'e duydukları nefretle karıştıran Saddam Hüseyin, hem İslam hem de Pan-Arap kartlarını oynamak istedi, ama bunların hiç de değerli olmadıkları ortaya çıktı. Sadece FKÖ ve Ürdün onun yanında yer aldı ve bu hiç kuşkusuz onun için çok tatsız bir sürpriz olurken, Suudi Arabistan, Suriye ve Mısır
Sayfa 524 - İnkılap KitabeviKitabı okudu
Rus Bolşevikleriyle stratejik şartların zorlandığı ve Buhara Emiriyle çevresinde ki Kadimler ordusunu devirmek amacıyla yapılan ittifak, Buhara Şuralar Cumhuriyeti'nin hem başlangıcı hem de sonu olacaktı. Bu trajik işbirliği sırasında Cedidler sağ ve sol olarak iki gruba ayrılacaklar. Sol Cedidler Buhara Komünist Partisinden Özbekistan Komünist Partisine giden bir süreçte parti üyesi olacaklar ancak hemen hepsi önde gelen harekete liderlik, rehberlik edenler 1937 kanlı tasfiyesinde "Pan-turanist, Türkçü" suçlamasıyla toplu olarak kurşuna dizileceklerdi..
Sayfa 26Kitabı okudu
Çokuluslu, zengin Selanik kentinin Osmanlı yönetimi altındaki son yılları bir düşünsel kaynaşma dönemiydi. Türk milliyetçiliği ideolojisi İstanbul'da, hem İslam tarihinde Türklerin rolünden söz eden Batılı oryantalistlerin, hem de Rus imparatorluğundan kaçan Türk kökenlilerin Pan- Slavizm fikrinden esinlenerek geliştirdikleri görüşlerin birleşmesiyle güçlenirken, bu ilkeler Selanik'te Balkan halklarının milliyetçiliğiyle temas sonucu keskinleşiyordu.
Atatürk ve Panislamizm
Modern gerçeklik, İslam dünyasının "maddi bir imparatorluk halinde bir noktadan sevk ü idaresini" imkânsız kılmaktadır; dolayısıyla, bu bir "hayal" olup, "ilme, mantika, fenne muhalif bir şeydir. Bu değerlendirmesinin de ortaya koyduğu gibi, Mustafa Kemal, Pan-Islâmizme "ideoloji"den ziyade "siyaset" olarak yaklaşmıştır
Sayfa 376 - Bağlam Yayınevi
1922'de, Yunanlara karşı elde ettikleri zafer anında hâlâ büyük belirsizliklerle karşı karşıyaydılar. Türkler, tabir caizse, bir imparatorluğu kaybetmiş ve dünyada henüz yeni bir rol bulamamış bir halktı. Ulusal kurtuluş mücadelesinde birçok mevzu ortaya çıkar; İslam ve pan-İslam, Türkizm ve pan-Türkizm ve emperyalist Batı'ya düşmanlık. Türkiye -Türk ulusunun vatanı- uzun zamandır nispeten ikincil bir mevzuydu. Yine de, yabancı işgalcileri yeniden tanımlanmış ulusal topraklardan çıkarmak mücadelesi, kaçınılmaz olarak bu mücadeleye vatanperver bir savaş karakteri verdi. Ayrıca, Türkiye devleti ve Türkiye ülkesi temelinde, şimdiye kadar Türklere bilinmez bir varlık olan yeni bir vatanseverliğin yolunu hazırladı. Rusya'daki ayaklanmanın getirdiği cazibelere direnen Mustafa Kemal (sonradan Atatürk soyadını almıştır), tüm pan-İslam ve pan-Türk gayeleri ve hırslarından vazgeçti ve halkını da aynı yolda ilerlemeye ikna etti. Diğer ülkelerdeki Türk ve Müslüman kardeşler kendi savaşlarında mücadele etmeliydi. Türklerin kendi ülkelerinde gerçekleştirmesi gereken acil ve zor görevler vardı. Ortadoğu halkları arasında, sadece Türkler, antik çağda bölgede hemen teşhis edilebilecek bir ata iddia edemezdi. Atatürk, onlara Troya'yı ve Hititleri verdi, tarih ve arkeolojinin yoğun bir şekilde yeşertilmesi ile Türklerin ikamet ettikleri ülkeye karşı kimlik duygusunu güçlendirmeye çalıştı. Günümüzde Türkiye, Batı Avrupa tipi demokratik bir vatanseverliğe yönelik muhtemelen geri dönüşü olmayan bir seçim yapmıştır.
Sayfa 121Kitabı okudu
