Hakkında
508’de (1114) Endülüs’ün güneyindeki Mâleka’ya (Malaga) bağlı Süheyl adlı yerde doğdu. Ebü’l-Hasan ve Ebû Zeyd künyeleriyle de anılır. Ashaptan Ebû Ruveyha el-Has‘amî’nin soyundandır. Ataları Suriye veya Filistin’den Endülüs’e göç ederek Süheyl’e yerleşmiştir. Büyük dedesi Ebü’l-Hasan Asbağ b. Hüseyin meşhur kadılardandı. İlim ve hitabette tanınmış bir aileye mensup olan Süheylî ilk eğitimini aile çevresinden alarak hıfzını tamamladı. Mâleka’da Ebû Ali Hüseyin b. Mansûr el-Ahdeb ve Ebü’l-Hasan Ali b. Îsâ’dan kıraat; Ebû Mervân Abdülmelik b. Mücîr el-Bekrî, İbnü’t-Tarâve, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdurrahman el-Mâlekī ve Ebû Muhammed Kāsım b. Dahmân’dan nahiv; Ebû Abdullah Muhammed b. Süleyman, Ebû Muhammed Abdürreşîd el-Mâlekī ve babasının dayısı Ebü’l-Hasan Ali b. Ayyâş’tan fıkıh ve hadis okudu. Ardından Kurtuba (Córdoba) ve İşbîliye’ye (Sevilla) giderek pek çok âlimden İslâmî ilimler, Arap dili ve edebiyatı dersleri aldı. Ayrıca Ebû Bekir İbnü’l-Arabî’den özellikle hadis, tefsir ve usul alanında çok faydalandı. Ebü’l-Kāsım İbnü’r-Remmâk’tan dil ve edebiyat okuyan Süheylî, çağdaşı olan İbn Kurkūl ile hadis ve usulü konusunda karşılıklı fikir alışverişinde bulundu (diğer hocaları için bk. M. İbrâhim el-Bennâ, s. 75-85).
Daha sonra Gırnata’ya (Granada) giden ve burada bir süre kalan Süheylî 542’de (1147) Mâleka’ya dönerek ders okutmaya ve uzun eğitim hayatı boyunca tutmuş olduğu notlarını düzenleyerek eserlerini yazmaya başladı. Özellikle Mâleka’daki ders halkası ve burada yapılan tartışmalar Endülüs ilim ve fikir hayatında önemli izler bıraktı. Zamanında pek çok âlimin yetişmesine katkıda bulunan Süheylî’nin meşhur öğrencileri arasında Ahmed b. Abdullah el-Bekrî el-Mâlekī, kıraat ve hadis âlimi Ahmed b. Muhammed el-Akkî el-Lûşî, Buġyetü’l-mültemis adlı biyografik eseriyle tanınan Endülüslü tarihçi ve hadis âlimi Ahmed b. Yahyâ ed-Dabbî, şair Hasan b. Muhammed b. Ali el-Ensârî, döneminin önemli nahivcilerinden Dâvûd b. Ahmed el-Gāfikī ve Ebü’l-Haccâc Yûsuf b. Ma‘zûz el-Kaysî, Sehl b. Muhammed el-Ezdî el-Gırnâtî, muhaddis ve şair Abdullah b. Hasan el-Kurtubî el-Mâlekī, Arap dili ve edebiyatı alanında zamanının imamı sayılan Ömer b. Muhammed eş-Şelevbîn, er-Ravżü’l-ünüf’ü kendisinden dinleyen Ahmed b. Yezîd, ondan bazı hadis kitaplarının yanı sıra bu eseri okuyan Muhyiddin İbnü’l-Arabî ve er-Ravżü’l-ünüf’ü birlikte tashih ettikleri İbn Dihye el-Kelbî sayılabilir.
Ekonomik güçlükler içerisinde sıkıntılı bir hayat geçiren Süheylî ömrünün sonlarına doğru öğrencisi İbn Dihye’nin aracılığıyla Muvahhid Hükümdarı Ebû Ya‘kūb Yûsuf b. Abdülmü’min ile oğlu ve halefi Ebû Yûsuf el-Mansûr tarafından saraya davet edildi. Üç yıl kaldığı Merakeş’te ekonomik bakımdan rahatlayan Süheylî’nin müderrislik ve kadılık gibi görevler üstlenip üstlenmediği bilinmemektedir. Süheylî 26 Şâban 581’de (22 Kasım 1185) Merakeş’te vefat etti ve ertesi gün Bâbürrab dışındaki Cebbânetüşşüyûh adlı mezarlığa defnedildi. Burası daha sonra Süheylî başta olmak üzere birçok âlim ve sûfînin kabirlerini barındıran bir ziyaretgâh durumuna geldi. Faslı âlim İfrenî, Dürerü’l-ḥicâl fî menâḳıbi sebʿati ricâl adlı eserinde buraya defnedilen, aralarında Süheylî’nin de yer aldığı yedi âlimin biyografisine yer verir. Süheylî’nin gözlerinin görmediğine dair rivayetler varsa da er-Ravżü’l-ünüf’te kendi hattıyla ilgili bazı kayıtların yer almasından görme duyusunun tamamen yok olmadığı veya ömrünün sonlarına doğru bu yeteneğini kaybettiği anlaşılmaktadır (M. İbrâhim el-Bennâ, s. 52-53). En yakın öğrencilerinden İbn Dihye el-Kelbî’nin bu konuda herhangi bir bilgi vermemesi de bu hususu teyit etmektedir.
Tam adı:
İmam Muhaddis Abdurrahman Es-Süheyli
Kitaplar
Sözler ve Alıntılar
Henüz kayıt yok