Hakkında
Okurlar
1 okur okuyor.
7 okur okuyacak.
Sözler ve Alıntılar
NOT- Adorno ve Horkheimer
- Adorno ile Horkheimer'i Aydınlanma karşıtları arasında anmak hata olur; onlar, Aydınlanma düşüncesine yönelik içkin bir eleştiriyi onu kendi kavramlarıyla yüzleştirerek sürdürmektedirler.
- Aydınlanmanın Diyalektiği, gelecekteki eleştirel düşüncenin imkânlarını saklı tutmaya çalışıyordu.
- Kitap 1960'lı yılların ortalarında yeniden
NOT- 1947
Adorno ve Horkheimer
- İkinci Dünya Savaşı'ndan çıkarken Amsterdam'da yayımlanan "Aydınlanmanın Diyalektiği", Theodor W. Adorno (1903-1969) ve Max Horkheimer'in (1895-1973) Amerika'daki sürgünlükleri sırasında "insanlığın gerçekten insani koşullarda yaşamak yerine neden barbarlığın yeni bir formuna gömüldüğünü anlamak amacıyla yürüttükleri ortak çalışmadır.
-Yazarlar bu batağı ilkelliğe dönüş olarak yorumlamak yerine bunu Aydınlanma düşüncesinin özüne içkin olan çelişkilerin ifadesi olarak görürler.
-Aydınlanma (en geniş anlamıyla "düşüncenin ilerleyişi" olarak ele alındığında) insanı korkularından kurtarmayı vadetmesine rağmen bunu ancak duygusal olanı bastırarak ve mantığı kesin biçimde kendini korumaya hizmet eden hesap odaklı enstrümantal bir araca indirgeyerek yapmıştır.
-Böylece, özgürleşmeyi sağlaması gereken akıl, Adorno ve Horkheimer'in üç aşamada özetleyerek ele aldıkları bir tahakküm aracına dönüşür:
* Mantık öncelikle bir tehdit olarak algılanan doğa karşısında insana çalışma yoluyla bir güç kazandırması için kullanılır.
* Bunun başarılması, devamında her bireyin içindeki -kaynağını yine bu doğadan alan- her şeyi bozup parçalayarak bu tahakkümü içselleştirmesini gerekli kılar ki bu noktayı vurgulamak yazarlar açısından psikanalizin getirdiği önemli eleştirinin payına dikkat çekmenin bir yoludur.
* Ve son olarak bu tahakküm yapısı, toplumda ezenlerle ezilenleri kaçınılmaz olarak karşı karşıya getirdiği andan itibaren ikisi arasındaki çatışmada yeniden üretilir.
NOT: 1947 Adorno ve Horkheimer
- "Kültür endüstrisinin" standart ve kalıplaşmış ürünlerinde Aydınlanma felsefesinin idealleri inkâr edilir.
- Kültürel ürünler özgür bireyler oluşturmak yerine piyasa düzenini savunur ve kitlelerin itaatini güçlendirirler.
-Antisemitizme gelince onun aşikâr mantıkdışılığı Aydınlanma'nın rasyonelliğinin "sınırlarının" paranoyaya yenik düşmüş bir diğer yönüdür.
- "Yanlış bir toplumsal düzenin doğal olarak yol açtığı bir hatayı giderme arzusu" Yahudileri hedef alır. Özellikle de otorite ve önyargılar üzerine yürütülen ampirik çalışmaların hazırlayıcısı ve sürdürücüsü olan bu "felsefi fragmanlar" boyunca ("Felsefi fragmanlar" 1944'te yalnızca ayrıcalıklı birkaç kişiye dağıtılmış olan ticari olmayan ilk baskının ismidir) üçlü bir meydan okuma ortaya çıkar:
* Faşizm, bir geriye gidiş ya da modernitenin tarihsel çizgisinde bir rotayı şaşırma hali olmaktan ziyade, Batı rasyonalitesinin dinamiklerinde dahi kök salmış bir durumdur.
* Bilimsel aklın ilerleyişi, her türlü ahlaki ve politik gerilemeye karşı bir direniş aracı olmaktan ziyade, kültürün barbarlığa bu vahşice yuvarlanışının bir semptomu, hatta kaldıracı konumundadır.
* Liberal demokrasilere gelince onlar bir savunma kalesi oluşturamayacak kadar sıkı bir biçimde kapitalizmin yasasına bağlıdır ve bu nedenle de "kitlelerin manipülasyonunu" sağlamakta otoriter rejimlerden geri kalan yanları yoktur.
İletiler
Henüz kayıt yok
Yorumlar ve İncelemeler
Henüz kayıt yok