Italya'da ikinci dünya savaşına doğru, Mussolini ve yükselen faşizmin toplumu nasıl ortadan ikiye böldüğünü, sanatın, bilimin bir anda nasıl ikinci plana atıldığı, dost görünenlerin maddi çıkarları için nasıl soysuzlastiklarini, bağnazlığın her türünün insanı nasıl insanlıktan çıkardığını anlatan ve kitabın sonunda gerçek kurtaricinin bilim,sanat ve eğitim oldugunu vurgulayan; dinleri insanı insana kırdıran bir düşünce sistemine sahip olduğu için reddeden,asıl önemli olanın insana insan olduğu için saygı duyulması gerektiğini söyleyen bir roman Musa ve Çömezleri.
Tarihsel gerçeklik ile kurgunun iç içe geçtiği romanın yazarı Pitigrilli yarı Yahudi. Yazdıklarının bir kısmı otobiyografik.
Yahudiliği reddeden,zamanında çok eleştirilmiş ama kitapları çok satmış ilginç bir yazar. Bir dönem kitaplari yasaklanmış.
Ikıncı Dünya savaşı yıllarında Mussolini 'nin gizli örgütü adına ajanlık yaptığı iddia edilmiş. Hem Yahudi hem ajan. Savaştan sonra ise tamamen Mussolini karşıtı bu romanı yazıyor. Gerçi romanda Yahudileri de çok eleştiriyor, bagnazliklarindan dolayi. Biraz kafası karışık. Tıpkı bizim Ziya Paşa gibi:))))
Kitabın yeni baskısı yok. Bu sahaftan alinmiş 1970 başımı bir nüsha .Kitabın çevirisi ise 1940'lardan kalma. Bol bol Osmanlıca sözcük var.Okumak isteyenlerin Eski Türkçeye hakim olması gerekiyor. Ama ben dilini ve anlatımıni sevdim.
