Önceleri uyanışın, hareketin, sürekli aklî ve ilmî ilerlemenin sembolü olan İslam; daha önce çağın önünden giden ve ona rehberlik eden , hadiselerin önüne geçen ve onları peşinden sürükleyen İslam, şimdi takipcileri arasında birtakım duygusal mukaddesat ve zihinsel inançlardan oluşan bir dine dönüştü.